Viện Nghệ thuật Chicago đã thông báo rằng họ sẽ trả lại một tác phẩm điêu khắc Phật giáo thế kỷ 12 cho Nepal sau khi biết rằng nó đã bị đánh cắp.
Trong một tuyên bố ngày 3 tháng 3, bảo tàng cho biết họ đang hợp tác với chính phủ Nepal để “trả lại một tác phẩm điêu khắc quan trọng—Phật được Vua Rắn Muchalinda che chở—về nơi xuất xứ của nó”.
Viện Nghệ thuật cho biết hiện vật 900 năm tuổi này mô tả “một câu chuyện mạnh mẽ về sự can thiệp và bảo vệ của thần linh” khi vua rắn Mucilinda trỗi dậy để che chở cho Đức Phật Thích Ca Mâu Ni khi Người ngồi thiền sâu trong bảy ngày trong cơn giông bão dữ dội.
“Tác phẩm điêu khắc thiêng liêng này là vật mang theo những câu chuyện, truyền thống và giá trị đã định hình nên bản sắc tôn giáo, tâm linh và văn hóa của Nepal trong nhiều thế kỷ. Sự trở lại của nó củng cố mối liên kết giữa di sản và cộng đồng, đảm bảo các thế hệ tương lai có thể kết nối với lịch sử của họ”, Đại biện lâm thời của Đại sứ quán Nepal tại Washington, DC, Sharad Raj Aran cho biết. “Chúng tôi vô cùng trân trọng sự hợp tác với Viện Nghệ thuật Chicago trong việc thực hiện quá trình hồi hương này và chúng tôi mong muốn xây dựng mối quan hệ đối tác này thông qua đối thoại liên tục và sự hợp tác trong tương lai trong các lĩnh vực bảo tồn, nghiên cứu và trao đổi văn hóa”.
Tác phẩm điêu khắc này thường xuyên được trưng bày tại các phòng trưng bày của bảo tàng kể từ năm 1997, xuất hiện trong các cuộc triển lãm mang tính bước ngoặt. Bảo tàng lưu ý rằng họ đã biết được rằng tác phẩm điêu khắc đã bị đánh cắp khỏi Nepal trong quá trình nghiên cứu đang diễn ra để đánh giá nguồn gốc của các hiện vật trong bộ sưu tập của mình.
Sau khi khám phá ra những chi tiết mới về lịch sử của bức tượng, Viện Nghệ thuật đã hợp tác với Đại sứ quán Nepal tại Washington, DC và chính phủ Nepal, xác định rằng bức tượng đã bị đánh cắp khỏi Guita Bahi ở Thung lũng Kathmandu.
“Sự trở lại này phản ánh tầm quan trọng của nghiên cứu nguồn gốc, cũng như sự tiếp cận và hợp tác chủ động của Viện Nghệ thuật với các quốc gia và cộng đồng”, Giám đốc điều hành, Nghiên cứu nguồn gốc, Jacques Schuhmacher của Viện Nghệ thuật Chicago cho biết. “Chúng tôi rất biết ơn khi được hợp tác với các đồng nghiệp từ Nepal để đưa tác phẩm này trở về nơi xuất xứ và hợp tác, học hỏi lẫn nhau trong tương lai”.
Được thành lập vào năm 1879, Viện Nghệ thuật Chicago là một trong những bảo tàng nghệ thuật lâu đời và lớn nhất tại Hoa Kỳ, với bộ sưu tập hiện vật quan trọng rộng lớn—tập trung vào bộ sưu tập cố định gồm gần 300.000 tác phẩm nghệ thuật—do 11 phòng quản lý bảo tàng quản lý. Bảo tàng này trực thuộc Trường Viện Nghệ thuật Chicago và được biết đến là một trong số ít các tổ chức nghệ thuật hợp nhất còn lại tại Hoa Kỳ.
Bảo tàng nhận xét rằng “Nghiên cứu nguồn gốc vẫn là ưu tiên hàng đầu của Viện Nghệ thuật”. “Nhóm nghiên cứu nguồn gốc là một trong những nhóm lớn nhất trong cả nước và làm việc chăm chỉ với các giám tuyển, nhà nghiên cứu và lãnh đạo bảo tàng để tiến hành nghiên cứu chiến lược và nghiêm ngặt trên toàn bộ bộ sưu tập và đưa ra quyết định về các chủ đề quan trọng này.”
Năm 2024, Viện Nghệ thuật đã hồi hương về Thái Lan một mảnh của một trụ cột thế kỷ 12 – một cột kiến trúc hình chữ nhật ở bên cạnh khung cửa – mô tả bằng phù điêu Krishna nâng Núi Govardhana. Nghiên cứu chỉ ra rằng mảnh vỡ này có nguồn gốc từ Wat Phanom Rung, một ngôi chùa Phật giáo ở đông bắc Thái Lan.
Trong bài viết gần đây, tạp chí nghệ thuật trực tuyến Hyperallergic khẳng định rằng bảo tàng cần phải làm nhiều hơn nữa trong việc xác minh nguồn gốc của các tác phẩm mà họ lưu giữ. Tạp chí này chỉ ra một số hiện vật có nguồn gốc từ Nepal vẫn còn trong bộ sưu tập của Viện Nghệ thuật Chicago, trong số đó có một chiếc vòng cổ bằng đồng mạ vàng có khắc chữ từ Đền Taleju ở Kathmandu.
Tạp chí đưa tin “Chiếc vòng cổ Taleju, một món quà từ Quỹ Alsdorf, lần đầu tiên được xác định là đã bị cướp khỏi Kathmandu vào năm 2021”. “Kể từ đó, các nhà hoạt động đã nâng cao nhận thức của công chúng và ủng hộ đáng kể cho việc hồi hương”.
Để trả lời các câu hỏi của Hyperallergic, một phát ngôn viên của Viện Nghệ thuật Chicago khẳng định rằng bảo tàng cam kết ưu tiên nghiên cứu nguồn gốc trên khắp các khoa và dành riêng để nghiên cứu từng hiện vật trong bộ sưu tập của mình.
“Công việc này phức tạp và có thể mất nhiều thời gian, nhưng lần trả lại mới nhất này là minh chứng cho cam kết của chúng tôi trong việc hành động khi biết được thông tin mới”, người phát ngôn nói thêm.
