B. Xứ Phù Tang mắt thấy tai nghe:
Giã từ xứ Thái chúng tôi sửa soạn hành trang lên đường sang Nhật, nhận mật lệnh của Hòa Thượng trưởng đoàn, tuyệt đối không được mang trái cây theo cho dù là một trái táo. Nước Nhật rất khó khăn, ai mang trái cây vào sẽ bị phạt và bị vất ngoài phi trường một cách không thương tiếc. Ôi thương sao những trái na vừa chín tới, những trái ổi dòn tan phải vất lại, để những tháng ngày ở Nhật phải bị treo mỏ không dám đụng vào trái cây vì quá đắt. Một trái lê thật to với giá 8 Euro, thoạt nghe cứ tưởng lê hái trong vườn của Vương Mẫu Nương Nương. Có người được các bạn Nhật mách bảo, dấu trái cây trong hành lý gửi sẽ qua cầu một cách ngon ơ. Tuy biết thế nhưng tôi vẫn sợ vía của Hòa Thượng trưởng đoàn, không dám dấu có bao nhiêu trái na đem ra phi trường xơi hết, chẳng lẽ vì một trái na mà liên lụy đến Thầy!
Đến phi trường quốc tế Tokyo vào lúc nửa đêm về sáng, trên cao nhìn xuống thành phố rực rỡ ánh đèn, chẳng thấy vết tích gì của những tang thương ngày tháng cũ của những trận động đất, sóng thần và phóng xạ hạt nhân nguyên tử. Dĩ nhiên đấy chỉ là cái nhìn thoáng diện để chúc mừng cho xứ Nhật đã được hồi sinh.
Xe buýt thật to đón phái đoàn chúng tôi đến khách sạn New Otani Inn ở Tokyo. Tại đây chúng tôi gặp gỡ nửa phái đoàn hành hương còn lại từ các nơi đổ về, cái nửa chỉ thích đi hành hương Nhật Bản mà thôi. Có nhiều nhân vật đặc biệt lắm, đoạn sau tôi sẽ kể rõ. Kể từ đây tôi phải chia tay với Nhật Hưng, trả nàng lại cho ông Lang hay ông xã của đời nàng, rồi chia phòng với Diệu Thành người tôi đã gieo duyên trong một khóa tu nào đó hứa sẽ cùng nhau đi hành hương Nhật Bản với Hòa Thượng một chuyến. Thế rồi không hiểu sao tình cờ Hòa Thượng lại ghép kẻ Hòa Lan người Tây Đức vào chung một phòng.
Sáng ra trước sảnh đường của khách sạn, chúng tôi mừng reo khi thấy Sư Bà Bảo Quang xuất hiện, tả hữu hai bên là Ni Sư Minh Hiếu và Sư Cô Tuệ Đàm Nghiêm. Không vui mừng sao được khi thấy Sư Bà đã khắc phục bao khó khăn trong tình trạng sức khỏe như thế để đi hành hương Nhật Bản một chuyến với Hòa Thượng và một mục đích khác nữa cũng không kém phần quan trọng, dự buổi lễ khánh thành ngôi chùa Việt Nam đầu tiên trên xứ Nhật của Hòa Thượng Minh Tuyền.
Buổi ăn sáng đầu đời trên xứ Nhật với những món ăn truyền thống khó trôi như Natto, hạt đậu nành lên men, kéo đôi đũa lên là dính theo hàng loạt các „hạt đậu năm xưa đã nảy mầm“. Trong đoàn ai cũng ngoảnh mặt làm ngơ với món này, nhưng Hòa Thượng bảo bổ lắm, chỉ cần ăn một chung nhỏ là đầy đủ chất dinh dưỡng cho cả ngày. Tôi nghe thế cũng gồng mình ăn hết một chung, kẻo Thầy lại chê là không chịu hội nhập vào văn hóa của xứ Nhật. Đối với Thầy cái gì của Nhật cũng „hết xảy“ từ nước uống công cộng cho đến thái độ tính tình của người Nhật. Trên thế giới có 2 nước cung cấp hệ thống nước uống công cộng tốt nhất là Na Uy và Nhật Bản, theo nhận xét của tôi nước uống ở Na Uy ngon và thơm mát hơn. Người Nhật có 3 đức tính tốt: đúng giờ, sạch sẽ và trọng chữ tín. Cứ để từ từ chúng ta sẽ kiểm chứng xem người Nhật và đất nước của họ có đúng như những lời đồn đại từ trước đến nay chúng ta vẫn nghe hay không? Cái gì chứ đúng giờ thì Hòa Thượng của chúng ta còn đúng giờ hơn cả người Nhật nữa, ai không tin cứ việc leo lên xe buýt trễ giờ là sẽ biết ngay. Không cần đi đâu xa, ngay trong khách sạn từ sảnh đường đến phòng ăn ta đã thấy sự trật tự, ngăn nắp và sạch sẽ của người Nhật. Họ xếp hàng trong yên lặng, ngồi vào bàn tập trung ăn thật nhanh và rút lui như gió kiếm không để lại dấu vết gì, chẳng bù với đám người Việt của chúng ta. Thôi không dám so sánh nữa! Cần phải học tập nhiều!
Sau đó phái đoàn rời khách sạn đi thăm tượng Đại Phật A Di Đà cao 120 m tại Ushiku và những chùa viện tại Tokyo. Đặc biệt của Tokyo là có nhiều xa lộ trong thành phố, có nhiều tầng cao thấp khác nhau, vào giờ cao điểm tha hồ bị kẹt xe nhích nhích từng chút. Ai mua xe phải chứng minh có chỗ đậu xe và nhà đất ở đây còn đắt hơn cả vàng ròng, bằng chứng là tiền thuê khách sạn rất đắt mà phòng tắm nhỏ chỉ vừa đủ để di chuyển mà thôi, thật là thê thảm!
Đến nơi Đại Tượng chúng tôi cảm thấy mình thật bé nhỏ trước tôn tượng cao lớn của Ngài, vào bên trong phải đi thang máy đến tầng 3 mới chỉ đến bàn chân của Ngài. Nếu tính trung bình chiều cao mỗi người 2 mét, Ngài cao hơn đến 60 lần. Sau khi chụp hình lưu niệm một cách phủ phê đủ mọi kiểu loại, chúng tôi kéo nhau ra công viên ghế đá gần đó nhận phần cơm hộp của các Phật tử chùa Việt Nam nấu hộ trong những ngày hành hương tại địa bàn gần Tokyo, còn đi xa hơn phải đặt nhà hàng Nhật Bản. Phái đoàn hơn 85 người đi 2 xe buýt lớn làm sao dám vào tiệm ăn và khách sạn cũng phải chia hai, chẳng nơi đâu có đủ phòng cho chừng ấy người.
Buổi chiều chúng tôi đến thăm Chùa Quán Âm tại Asakusa ở Tokyo nghe nói nơi này rất linh thiêng, lúc nào cũng đông du khách tới vãng cảnh chùa và thắp hương van vái cầu xin. Chùa trang trí bằng những lồng đèn màu trắng chữ đen viết chằng chịt bằng tiếng Nhật, cái này xin chịu chẳng biết họ viết gì. Chẳng lẽ mỗi chốc lại nhờ Hòa Thượng giảng nghĩa, thôi đành câm nín tìm các hàng quán dọc bên hông Chùa thưởng thức các loại bánh bao chỉ. Nhật Hưng vừa cho mượn 1000 Yen khoảng 10 Euro để tiêu vặt vì chưa kịp đổi tiền. Tưởng rằng nhiều lắm, tha hồ ăn uống cho thoải mái xá gì ba cái bánh vớ vẩn ấy làm sao tiêu hết một ngàn. Không ngờ vừa mua cái bánh bao chỉ trà xanh tẩm bột chiên dòn đã hết 4 trăm. Bánh ngon quá, vừa thổi vừa ăn trong trời thu giá lạnh, lúc trở về chỗ xe đậu tôi thử thêm loại khác cho biết mùi. Ai dè tham ăn quá, tôi lú lẫn quên hết cả đường về, chỗ nào cũng giống chỗ nào làm sao về lại đường xưa. Nhìn đồng hồ đã quá giờ hẹn, tôi đâm hoảng không biết cầu cứu ai. Chợt nhớ lời Hòa Thượng kể, đây là chùa Quán Âm rất linh thiêng, tôi niệm danh hiệu Ngài cầu mong Ngài đưa đường chỉ lối cho về xe buýt thôi, không cầu thêm gì nữa. Linh nghiệm thay tôi lấy lại bình tĩnh, đi lần theo lối cũ gặp cây cảnh những chậu cúc đại đóa muôn màu muôn sắc chỗ tôi đã chụp hình, biết rằng đi đúng đường tôi tiến nhanh về phía trước để đến nơi đậu xe buýt. Hòa Thượng đã đứng trước xe chờ kẻ đi lạc, không trách móc điều gì khiến tôi lẳng lặng biến ngay vào chỗ ngồi. Thật hú vía! Nhỡ lạc không biết đâu mà lần, hỏi đường bằng tiếng Anh với người Nhật thà rằng đừng hỏi còn hơn, họ không trả lời đâu vì phát âm tiếng Anh của họ rất dở nên không thèm nói thế thôi. Đừng nghĩ là họ có tự ái dân tộc cao chỉ nói tiếng Nhật mà thôi!
Sau đó phái đoàn ghé thăm Hoàng Cung của Nhật Hoàng, đến hơi trễ sau 5 giờ chiều không cho du khách vào nữa, chỉ có thể dõi ánh mắt trông theo vào khe cổng nhìn các chú lính Ngự Lâm vác súng đi tới đi lui. Phía đối diện là rừng nhà cao ốc rất đẹp và rất Nhật, nên Hòa Thượng quyết định dùng cảnh này để làm nền phông cho những bức hình lưu niệm của phái đoàn từng nước. Chẳng hạn Mỹ hay Canada chụp chung với „Người mẫu Siêu Tăng“, rồi đến Na Uy-Thụy Điển, xoay vòng qua Ý-Thụy Sĩ, Áo-Pháp quốc, đến Đức quốc một phần vì đông quá, một phần vì cây nhà lá vườn nên không thấy có hình.
Tôi phải giải thích tại sao phái đoàn đến Hoàng Cung bị trễ giờ, Hòa Thượng đâu thể để kế hoạch tan vỡ một cách kỳ quái như thế được. Chẳng là xe số 1 của chúng tôi có nhu cầu đến nhà băng đổi tiền, anh Đồng Pháp cùng Thầy Huệ Pháp cực khổ góp tiền của bà con đi đổi. Số lượng quá nhiều rồi nhà băng tỉnh lẻ, mặc dù nằm trong thủ đô Tokyo, nhưng chỉ đổi tiền Đô La chứ không chịu Euro, khiến dịch vụ đổi tiền bị chậm trễ gần cả tiếng, làm phái đoàn mất cơ hội gặp gỡ Nhật Hoàng.
Tối về ở tại khách sạn Rembrandt vùng Atsugi cho xe buýt số 1, những ai ghi danh sớm đến số 45. Phần còn lại về khách sạn Okura ở Ebina, thế là một nửa bạn Đạo của tôi bị lọt sàng chỉ gặp gỡ chào hỏi nhau khi xe dừng bến đậu, rủ nhau đi uống miễn phí những ly trà xanh trong siêu thị, hay đi ăn thử những miếng bánh quảng cáo để có dịp tiêu tiền. Vật giá ở Nhật đắt đỏ nên cầm tiền Yen trong tay quay đi quay lại đã thấy bay đâu mất rồi. Tâm trạng của Diệu Thành cũng thế khi cầm 1000 Yen đi mượn của Nhật Hưng, hỏi mua một trái táo và một trái lê để cúng dường các Thầy trên xe, đưa tiền xong cứ đứng đấy chờ họ thối lại tiền. Ông bán hàng xí xố tiếng Nhật bảo đủ rồi và tặng Diệu Thành 2 trái quýt an ủi.
Sáng ngày 31 tháng 10 trước giờ phái đoàn kéo lực lượng hùng hậu gồm 2 xe buýt từ giã Tokyo đi Nara, Hòa Thượng Minh Tuyền lái chiếc xe be bé xinh xinh cùng Hòa Thượng Thông Hải đến khách sạn Rembradt chào đón phái đoàn chúng tôi và nhân thể nhận số tiền cúng dường cùng tiền cơm của phái đoàn trong thời gian ở Nhật. Nhờ vậy chúng tôi mới được ăn cơm Việt Nam do các Phật tử của chùa Thầy cung cấp.
Trên đường đi đến Kyoto chúng tôi viếng thăm các chùa như Thanh Thủy Tự, Đông Bổn Nguyện Tự và Kim Các Tự.
Thanh Thủy Tự tọa lạc trên núi cao bằng gỗ treo với 3 cái hồ dẫn nước ra, du khách xếp hàng đợi hứng nước uống từ 3 cái vòi, với 3 lời nguyện cầu: Tình, Tiền và Giải Thoát. Tôi sợ mình cầu được uống nước ở vòi giải thoát, lại xoay ngược chiều lộn sang vòi Tình ái thì vỡ nợ. Cái hay nhất là hứng hết nước từ cả 3 vòi để được tất cả.
Đông Bổn Nguyện Tự là một ngôi chùa lịch sử, có chỗ để tóc của hoàng hậu, thứ phi bện thành những con cúi cao 49 m. Chùa làm bằng gỗ thật vĩ đại, có những cây cột gỗ với 1.600 năm tuổi và hai người ôm không hết. Ngoài ra còn có Tây Bổn Nguyện Tự ở gần đấy vì chia làm 2 tông phái.
Kim Các Tự một ngôi chùa tuyệt đẹp bằng vàng, nằm trên một bờ hồ thật thơ mộng, chung quanh có những cây tùng tỉa gọt thật khéo. Từ đấy đã xảy ra nhiều tình sử kiểu Giai nhân và Hòa Thượng, một sáng mùa xuân khi chiếc xe ngựa của bà Hoàng Phi dừng lại bên bờ hồ của Kim Các Tự, nàng giơ tay vén chiếc rèm che để ngắm cảnh vật chung quanh. Tình cờ một vị Hòa Thượng già tưởng chừng sắp tu thoát kiếp nhìn thấy dung nhan của Hoàng Phi … để rồi „tình trong giây phút mà thành thiên thu“.
Đến Nara phái đoàn ở tại khách sạn Asyl Nara, chẳng lẽ lại dịch là „Trại tỵ nạn Nara“. Nara là thủ đô cũ của xứ Nhật vào thế kỷ thứ 5 và 6, đó là một thành phố cổ với dây điện giăng chằng chịt ngoài đường. Vua Thánh Đức Thái Tử đã đem Phật pháp đến xứ Nhật nên thành phố cổ này có rất nhiều Chùa cổ thật to lớn như Đông Đại Tự, Pháp Long Tự …
Trước khi đến Đông Đại Tự, chúng tôi phải đi ngang qua công viên Nara nuôi rất nhiều nai, các chú nai được thả rong đi tìm du khách để húc húc vào người xin thức ăn. Đi không khéo là giẵm vào ngũ cốc luân hồi của nai. Chúng tôi đến xứ Nhật vào mùa thu nên chỉ thấy lá phong đổi màu từ vàng đến đỏ, chưa được đỏ rực như chính thật là thu. Hình ảnh „Mùa xuân sang có hoa anh đào“ rất tiếc không được gặp, chỉ thấy những gốc cây anh đào trơ trụi dọc theo hai bên đường dẫn vào Cổng Thiền bằng gỗ sơn đỏ.
Như tên gọi ngôi chùa Đông Đại Tự thật to lớn với Tượng Tỳ Lô Giá Na Phật ngồi giơ tay tiếp dẫn bằng đồng đen. Thầy trò chúng tôi vào tụng một thời kinh ngắn, nếu không là Chú Đại Bi cũng là Bát Nhã. Sau đó tự do ngắm cảnh và tham dự một màn thật đặc sắc, chẳng là trong chánh điện về phía hậu liêu bên phải có một cây cột thật to. Phía dưới cột có khoét một lỗ vừa đủ cho một người ôm ốm cao cao chui qua. Truyền thuyết nói rằng, ai chui qua được sẽ hết sạch mọi tội lỗi. Các em học sinh Nhật mặc đồng phục chui qua cái một, chỉ trừ những em hay ăn „Fast food“ của Mc Donald. Nhật Hưng rất tự tin cho dáng vẻ của mình, đã cởi hết khăn quàng và áo len để chui qua. Nhưng người phải xoay ngang và bà con đứng ngoài phải tiếp sức kéo tay lôi ra, tôi nghĩ mình chui qua cũng lọt đấy, nhưng không muốn thấy cảnh bị lôi ra như một con nghé nên thôi. Ca sĩ Gia Huy đô con như thế mà cũng qua được, khiến mọi người bắt đầu tự tin đứng xếp hàng dài dài.
Pháp Long Tự tại Nara do Thánh Đức Thái tử xây vào thế kỷ thứ 6, ngôi chùa cổ kính với lối kiến trúc thật là Nhật, bằng gỗ mái ngói cong cong, có nơi lợp bằng tranh. Chung quanh bao bọc bằng những cây tùng, cây phong được tỉa gọt kiểu bonsai trông rất đẹp mắt. Khung cảnh trang nghiêm nhuộm sắc Thiền, cảm giác nhẹ nhàng sảng khoái khi đứng trong khuôn viên rộng lớn của những ngôi chùa Nhật, khác hẳn với các chùa ở xứ khác. Bây giờ tôi đã hiểu, tại sao Sư Phụ tôi lại yêu xứ Nhật đến thế!
Buổi tối về lại khách sạn „Trại tỵ nạn Nara“, thấy chiếc áo Kimono để sẵn trên giường, tôi lấy ra mặc thử và cầm hộp cơm đựng Sushi tạo dáng nhờ Diệu Thành bấm dùm vài tấm. Định đi bán Sushi cho bà con kiếm thêm chút tiền mua bánh bao chỉ, nhưng bà con chê cơm Nhật nuốt không trôi, cái gì cũng nhạt nhạt, lợ lợ, phải nuốt đến ngày thứ ba nên tối nay họ rủ nhau đi siêu thị đêm mua mì hộp về trộn nước sôi.
Tại khách sạn nhỏ bé và cổ kính này mới có màn tắm chung tập thể, một truyền thống lâu đời của xứ Nhật để giải quyết vấn đề thiếu nước và thiếu chỗ tắm. Các chị trong đoàn còn giữ truyền thống Việt Nam, có người đã giẫy nảy lên khi nghe tới đoạn „một trăm phần trăm em ơi!“ và nhất định không chịu hội nhập với màn văn hóa của Nhật kiểu này.
Sáng ngày 2 tháng 11 phái đoàn lên xe buýt đi đến Fuchu, nơi có Đức Địa Tạng linh thiêng không có đầu để lễ bái. Bức tượng chỉ cao khoảng từ 40 đến 50 cm kể cả đài sen, cách đây độ 100 năm một gia đình nông dân đêm nằm mộng thấy Ngài về mách bảo, sáng ra đào được một bức tượng không đầu. Nước Nhật rất văn minh và tân tiến trong vấn đề y khoa, tại sao có hiện tượng những người bị bệnh nan y đến cầu xin van vái được Ngài chữa lành bệnh. Mỗi năm lượng khách du lịch đến chiêm bái lên đến triệu người và năm nay phái đoàn gồm 85 người chúng tôi thật hân hạnh cũng có mặt tại đây. Hòa Thượng trưởng đoàn còn có một hạnh nguyện riêng là mang bản dịch bằng tiếng Việt gồm 3 cuốn viết về các sự màu nhiệm chữa bệnh của pho tượng không đầu này do các bệnh nhân được lành bệnh kể lại.
Xe buýt số 1 của chúng tôi đến đỗ tại bãi đậu dưới chân đồi, trong tư thế áo tràng thật trang nghiêm chúng tôi tiến nhanh đến khuôn viên của ngôi chùa nhỏ bằng gỗ thờ ngài Địa Tạng không đầu trên núi cao. Theo nghi thức được chỉ dạy, mỗi người nên thỉnh một chiếc khăn trắng có viết câu thần chú: Án Ha Ha Ha Vỹ Sa Ma Lý Ta Bà Ha bằng tiếng Nhật rồi đem đến tượng Ngài xoa nhiều lần lên pho tượng. Sau này đem khăn về cất kỹ, khi nào đau ở đâu cứ lấy khăn ra xoa trên chỗ đó để chữa bệnh. Bột nhang trong bình hương sẽ chữa bệnh ghẻ lở và nước ngoài vòi cũng dùng để chữa bệnh. Thầy Huệ Pháp hướng dẫn chúng tôi lạy Tam bộ nhất bái chung quanh khuôn viên pho tượng 3 vòng. Các bác lớn tuổi tùy thuận chúng sanh lạy được bái nào hay bái nấy không bắt buộc. Tôi nhờ luyện tập mỗi ngày trăm lạy nên chỉ đi 3 vòng không thấm thía vào đâu, nhưng nhịp lạy thay đổi, không đi 3 bước mà đọc hết câu thần chú của Ngài Địa Tạng rồi một lạy. Áo tràng phủ xuống mặt đất để sỏi đá khỏi đâm vào mặt, dùng phương tiện để đưa đến cứu cánh niết bàn (ví von hơi nhiều!).
Xe buýt số 2 còn bận đi đổi tiền nên đến hơi trễ, làm mất một cơ duyên hiếm có được lạy chung quanh khuôn viên pho tượng của Ngài.
Sau đó Hòa Thượng trưởng đoàn mời các vị đại biểu từng nước lên phát biểu cảm tưởng. Chị Thiện Vũ của phái đoàn Mỹ quốc cảm động đến rơi lệ khi được đến nơi linh thiêng này, phải chi người anh bác sĩ mang bệnh nan y của chị cũng được đến đây sớm hơn một năm. Vài hàng viết riêng về người đẹp Phi Yến, cách đây khoảng 40 năm nàng là đương kim hoa hậu Việt Nam 1973, lần đầu tiên Việt Nam được mời tham dự Hoa hậu trẻ thế giới (thí sinh dưới 21 tuổi) gồm 49 nước tại Tokyo. Lần ấy Hoa hậu Đan Mạch trúng giải mới 16 tuổi, còn Hoa hậu Việt Nam của chúng ta trúng giải Hoa hậu duyên dáng và cùng năm đó kết hôn với một bác sĩ học tại Pháp. Giờ đây tại nơi linh thiêng này bác sĩ nhi đồng Thiện Vũ đang run run cầm micrô nói lời cảm tưởng, có biết chăng bên dưới có ánh mắt trìu mến của bác sĩ Thiện Niệm trông theo. Họ sinh hoạt tại Chùa Hải Đức ở Florida, cũng vì ông Hội trưởng là bác sĩ nên quy tụ được 50 cặp bác sĩ hội viên.
Tiếp đến bác sĩ Phi Long đại diện phái đoàn bên Pháp lên nói cảm tưởng. Trời ạ! Có phải cái bác hiền lành ít nói, tình cờ bị gán vào chiếc xe buýt nhỏ có mấy tay phá phách trong vũ đoàn „Bà Nội của Oanh Vũ“, chúng tôi ca hát đùa giỡn suốt chuyến đi Chiang Mai chắc làm bác „vui“ lắm nhỉ?
Đại diện cho phái đoàn Canada lên phát biểu bác Lê Bảy Nguyên Pháp, người có tài về ngoại ngữ, mới đến Nhật có vài ngày bác đã thông thạo tiếng nước này, dám lên hát tặng bà con một bài bằng tiếng Nhật tự biên tự diễn.
Các bạn có thấy trong chuyến hành hương kỳ này có rất nhiều bác sĩ không? Theo tôi nghĩ, các bác sĩ hành hương của chúng ta đã đến tuổi về hưu, cả một đời chữa bệnh bằng khoa học nay muốn đến tận nơi Đức Địa Tạng linh thiêng xem Ngài chữa bệnh bằng tâm linh như thế nào?
Buổi chiều đoàn đi về thành phố Hiroshima trong cơn ác mộng của những năm 1945, thăm quảng trường kỷ niệm những hậu quả của 2 trái bom nguyên tử. Tại sao Mỹ và Đồng minh lại chọn thành phố này để thả bom? Cũng dễ hiểu thôi, chính đây là nơi cơ quan đầu não về tình báo và điệp viên. Trong thế chiến thứ hai cán cân thắng bại của hai phe đều nằm trong tay của những ai nắm được các điệp viên tình báo giỏi.
Hòa Thượng đã cùng phái đoàn hành hương tụng một thời kinh tại quảng trường trong ánh sáng lung linh của những ngọn đèn đường. Một không khí trầm uất nặng nề như thế nào ấy, không thể diễn tả được. Theo tôi những oan hồn chết oan trong trận chiến ấy cho dù đã gần 70 năm cũng chưa được siêu thoát hết vẫn còn lẩn quẩn đâu đây. Cảm giác này sẽ được diễn tả rõ hơn trong ngày Chẩn tế cô hồn tại Chùa Việt Nam hai ngày sau.
Trên đường về khách sạn ở Hiroshima trời rất tối, xe chạy ngang qua những khu phố sang trọng với các siêu thị toàn hàng hiệu nổi tiếng lấp lánh ánh đèn. Thành phố đã hồi sinh từ lâu không còn dấu vết gì của chiến tranh nguyên tử, ngoài ngôi nhà thờ bị đổ long nóc chuông và một bảo tàng viện chứa các tài liệu hình ảnh của tang thương ngày tháng cũ. Đoàn ở tại hai khách sạn Grand Hotel và New Hiroden.
Sáng ngày 3 tháng 11 đoàn lên xe buýt về lại Atsugi gần chùa Việt Nam, đây là đoạn đường khá dài khoảng 800 cây số, nếu khởi hành từ 9 giờ sáng phải đến chiều tối mới về tới Tokyo trọ lại hai khách sạn Rembradt và Okura như lúc ban đầu. Thế là chúng tôi có với nhau nguyên một ngày trời trên xe buýt để tâm tình, ca hát và phát biểu cảm tưởng của từng cá nhân. Cứ mỗi một trạm ngừng Hòa Thượng trưởng đoàn lại đổi xe buýt để nói chuyện với từng đoàn, giải thích về xứ Nhật và bắt từng cá nhân phải nói lên tiếng nói của con tim về chuyến hành hương. Ôi thôi, con tim của ai cũng cùng một nhịp đập, chẳng thấy ai than phiền hay chê trách gì cả.
Thầy Giác Tâm chỉ muốn giới thiệu tác phẩm Năm Bước Chân Đi, 5 giai đoạn của đời mình: Đi Học, Đi Lính, Đi Tù, Đi Mỹ và Đi Tu. Chú Thân Phụng là nhân viên bảo vệ môi sinh của Hoa Kỳ. Trong đoàn có rất nhiều bác sĩ, dược sĩ, kỹ sư, kiến trúc sư, nha sĩ, ca sĩ và cả văn sĩ nữa, dĩ nhiên tu sĩ phải đứng ở hàng đầu, nếu cho đi Tu cũng là một nghề. À quên, còn phóng viên của đài SBTN tại Canada, người đẹp Khánh Lan, kể chuyện cười tiếu lâm số một và đã được nhà thơ Trần Trung Đạo cho bản quyền hát bài “Đổi cả thiên thu tiếng mẹ cười”. Kỳ này Khánh Lan phải nghỉ phép để tháp tùng mẹ đi hành hương vì đã lỡ đổi cả thiên thu tiếng mẹ cười.
Khoảng sau 5 giờ chiều xe buýt đã về đến gần Tokyo, đoàn đã đến sớm hơn dự định những cả tiếng, cái này phải khen ông tài xế người Nhật vừa trẻ vừa lịch sự, sáng nào cũng phải khiêng bao hành lý chất vào xe, tối đến lại lôi ra, ngày nào cũng như ngày nào thế mà mặt mũi lúc nào cũng tươi như hoa. Có chị nhận xét, sao bảo là Nhật lùn mà ông tài xế lại cao ráo thế này!
Đến trạm nghỉ cuối cùng để về khách sạn, Hòa Thượng trưởng đoàn chỉ ngay dãy núi trước mặt nói, quý vị nhìn núi Phú Sĩ kìa! Cả đoàn nhốn nháo nhìn quanh tìm kiếm một hiện tượng kỳ quan nhưng chẳng thấy đâu. Gia Huy và tôi xách máy hình đi tìm nhưng ngơ ngác chẳng biết phương nào, rồi mỗi người mỗi hướng. Tôi may mắn gặp Hòa Thượng bèn hỏi ở đâu, người chỉ lên ngọn đồi trước mặt rồi bảo leo lên sẽ thấy. Eo ơi, đường thì dài dốc lại cao, mặt trời lại sắp lặn, không chạy nhanh nhỡ tắt nắng còn gì để chụp ngọn núi vạn niên. Thế là Thầy đi trước, trò xách máy hình chạy sau, khi leo đến nơi vừa nhìn thấy ngọn núi, tôi đã reo lên một tiếng thật bất ngờ, ngọn núi đẹp quá! Thật đúng như những gì thiên hạ đã ca ngợi.
Vài phút sau mặt trời đã từ từ lặn, trên đường đi xuống tôi mới thấy mọi người lục đục kéo nhau lên chụp hình lưu niệm. Đáng ngại nhất là Sư Bà Bảo Quang không cần ai dìu, bước nhanh lên để chiêm ngưỡng một kỳ quan. Thế mà Hòa Thượng cứ lo ngại cho sức khỏe của Sư Bà, đã sắp xếp cho người được ở tầng 2 thấp nhất trong khách sạn để được đi lại dễ dàng.
Sáng ngày 4 tháng 11, sau buổi ăn sáng mọi người lại được dịp diện áo dài để đến chùa Việt Nam dự lễ Khánh Thành. Nhật Hưng còn dám than phiền, sao Hòa Thượng không ghi rõ trong thông báo số 3 là mỗi người phải mang ít nhất 2 áo dài để thay đổi. Tôi bảo với nàng, kể từ đây Hoa Lan sẽ gọi Nhật Hưng là Diệu Đà chứ không gọi Diệu Như nữa. Cô nàng này tuổi đã ở đầu hàng sáu, nhưng tính tình chỉ như mười sáu mà thôi. Nàng còn đắc chí cho rằng mình lúc nào cũng trẻ trung, thế mới chết người chứ!
Buổi sáng hôm đó mặc dù trời thu nhưng tiết trời rất ấm, nắng lung linh rọi qua khe lá, nắng chan hòa ngập cả lối đi. Không thế sao đoàn chúng tôi đi đầu là Hòa Thượng, sau lưng là một đoàn áo dài thướt tha đủ màu đủ sắc, thong thả bước từng bước nở hoa sen đi dọc theo con suối Ái Xuyên (Aikawa) dẫn đến tận cổng Chùa. Ái Xuyên nghĩa là dòng suối của tình thương, do Hòa Thượng Minh Tuyền vô tình hay cố ý chọn để xây chùa bên suối cho hợp với tên của mình. Một ngôi chùa Việt Nam ở Hanbara (bán nguyên) bên dòng suối Aikawa ở ngoại ô của Tokyo.
Đến nơi khán đài các hàng ghế danh dự đã ngồi chật cả màu áo Vàng, các vị trụ trì của những chùa từ các nơi trên thế giới có nhân duyên với Chùa Việt Nam đã có mặt để chung vui. Rất nhiều Hòa Thượng và Sư Bà tôi không biết đến, chỉ biết Hòa Thượng Bảo Lạc lúc trước cũng du học bên Nhật, hôm nay với y áo, mũ mão thật rực rỡ lên đọc diễn văn thay lời Hòa Thượng Minh Tuyền, kể về huyền sử một ngôi chùa Việt Nam đầu tiên trên xứ Nhật sau 60 năm lưu lạc xứ người, lấy dấu mốc từ Hòa Thượng Thanh Kiểm người đầu tiên đặt chân lên xứ Nhật năm 1952. Dĩ nhiên Hòa Thượng Phương Trượng của chúng ta cũng đóng một vai trò không nhỏ trong việc xây dựng ngôi chùa này, năm ngoái 2011 với những thiên tai sóng thần, động đất, những tưởng rằng ngôi chùa Việt Nam khó lòng có lễ Khánh Thành nhanh chóng trong năm nay, nếu không nhờ lòng quyết tâm giữ đúng giờ, Mười giờ quá một hạt gạo cũng không được của Hòa Thượng. Người còn giữ phần thông dịch từ tiếng Việt ra tiếng Nhật và ngược lại cho các giới chức Nhật ở địa phương tới tham dự.
Đáng lẽ phần MC hướng dẫn chương trình do Thượng Tọa Nguyên Tạng ở Úc đảm nhiệm, cây cột trụ của trang web quangduc.com, nhưng Thầy đến Nhật trễ quá chỉ trước lễ Khánh Thành có một ngày không thể nắm hết tình hình quan khách đến dự. Do đó vị “Hòa Thượng trẻ” Thông Hải, trẻ người nhưng tuổi không trẻ, đã đảm trách công tác này một cách sống động và vui tươi vì đã sát cánh với Hòa Thượng Minh Tuyền cả một tuần nay.
Để mở màn cho chương trình buổi lễ, ca sĩ Gia Huy trong chiếc áo dài truyền thống màu cánh sen trong bùn, trên vẽ hàng chữ “Trong nẻo luân hồi hoa Sen vẫn nở giữa bùn mà thôi”, hát hai bài nhạc Đạo cúng dường. Sau buổi ăn trưa, Gia Huy vẫn cầm Mix hát giúp vui văn nghệ cho bà con, nhưng dàn nhạc điều chỉnh không ổn khấp khểnh lúc được lúc không, khiến Gia Huy nhiều lúc phải hát chay mới không bị bể tuồng. Sau cùng chán quá, anh chàng bỏ ra đi bán băng đĩa nhạc nghe đâu ký mỏi cả tay, tiền thu vào cũng đem đi cúng dường cho chùa một phần thôi.
Sau đó là màn tặng quà của các quan khách, tất cả các tấm lòng của người cho đều gởi gấm vào những tặng phẩm trao cho người nhận, nên món quà nào cũng đặc sắc. Trong phái đoàn của chúng ta ngoài Sư Bà Bảo Quang lên tặng quà, còn có một nhân vật kỳ tài tự vẽ ra một bức tranh Mạn Đà La thật lớn và thật đẹp trao tận tay Hòa Thượng Minh Tuyền. Nghe giới thiệu là một kiến trúc sư giỏi ở Mỹ, tôi về tra danh sách những người đi hành hương để đoán mò “Anh là ai?” nên không dám nêu tên chỉ chụp vội bức hình để nhận diện.
Buổi chiều sau khi cơm nước chè cháo no say, chúng tôi đợi xe buýt đến đón về khách sạn. Nhưng chúng tôi đã lầm, ban tổ chức cố tình giữ đoàn ở lại để chiêu đãi thêm món phở nóng cho ấm bụng và dự toàn buổi Chẩn tế cô hồn do Thầy Tâm Minh làm chủ xướng. Trời tắt nắng nên bắt đầu trở lạnh, chúng tôi đã thay hết áo dài cho thoải mái và trùm khăn áo từ trên xuống dưới cho ấm áp, thế nhưng sao cảm giác lành lạnh buốt hết cả toàn thân và đôi mắt như buông mành sập xuống không tài nào kéo lên nổi. Không chỉ riêng tôi mà Diệu Thành cũng cảm thấy ớn lạnh, mọi người đều cho đó là hiện tượng trúng gió hay cảm lạnh mà thôi. Quê nhất là lúc nói chuyện với anh Đỗ Thông Minh, một người “trên thông thiên văn, dưới làu địa lý” của xứ Nhật mà hai con mắt của tôi cứ sụp xuống, mặc dù đầu óc của tôi lúc ấy vẫn thu thập đầy đủ những điều anh nói.
Anh Đỗ Thông Minh được mời lên xe buýt để nói chuyện về nước Nhật cho chúng tôi tha hồ hỏi các câu hỏi hóc búa, chẳng hạn như tại sao nước Nhật chịu ảnh hưởng của Mỹ mà lái xe bên tay trái như người Anh. Theo anh, do thói quen từ ngàn xưa đi bộ bên trái để tránh mũi kiếm sắc của các võ sĩ đạo đeo bên hông khi ra đường. Tại sao bên Nhật không có số nhà, cũng không tên đường làm sao tìm, đấy là do chính sách 3 Không: Không chợ, Không đường, Không số nhà. Họ tổ chức theo hành chánh từ Tổ đến Phường rồi lên Khóm, nên người đưa thư phải theo thể chế cha truyền con nối học thuộc các nơi ở của bà con làng nước xóm giềng. Nếu bạn bè hay người yêu muốn hẹn hò nhau phải chọn nhà Ga làm điểm hẹn và khi xe điện đình công muốn về nhà phải ra Ga lội đường rầy về nhà. Ở Tokyo có khoảng 5 ngàn người Việt sinh sống và toàn xứ Nhật khoảng 40 ngàn, con số khiêm nhường so với xứ Đức hơn 120 ngàn.
Nếu ngồi nghe anh Đỗ Thông Minh nói chuyện chắc chẳng bao giờ biết chán và biết mệt vì tài dẫn giải của anh rất thứ tự lớp lang, đưa người nghe từ hiểu biết này sang hiểu biết khác đủ mọi đề tài. Tôi tự nghĩ, mình phải tìm một điểm nào ở xứ Nhật mà anh không biết mới tài. Tôi đố anh, ở đâu trên xứ Nhật có quận Chochi tên gọi là Rừng trúc Hà Nội theo âm chữ Hán. Anh lắc đầu không biết, tôi đắc chí reo to thế là một không rồi nhé! Chẳng là lúc xe buýt chạy về hướng Hiroshima gần phi trường, Hòa Thượng trưởng đoàn chỉ tôi xem cái biển chỉ đường với địa danh Chochi rồi nói, ở đây cũng có địa danh Hà Nội. Tôi tròn mắt lên hỏi, Thầy đọc chữ Hà Nội ở đâu? Thầy cười bảo, thì phiên âm chữ Hán mà ra.
Đến khách sạn, anh Đỗ Thông Minh vẫn tiếp tục nói chuyện với bà con thêm vài tiếng nữa, anh giải thích cách dùng từ ngữ tiếng Việt, đa phần chúng ta dùng sai rồi thành thói quen giữ luôn cái sai ấy, chẳng hạn như Hiệp Chúng Quốc là đúng, nhưng chúng ta lại gọi là Hiệp Chủng Quốc. Vợ chồng chia tay nhau, đàn ông phải nói là ly dị, còn đàn bà là ly hôn, nhưng rắc rối quá lúc ấy đâu còn hồn vía đâu để phân biệt thế nào là ly với tách nữa.
Trong lúc chị Thiện Liên hỏi anh về cách dùng từ ngữ tiếng Việt sao cho chính xác, vì đi du học sang Đức quá lâu nên thiếu tự tin khi viết lách. Tôi trộm nghĩ, Hòa Thượng sư phụ mà biết được sẽ bảo nhẹ một câu, thế mà cũng đậu Tú Tài môn Việt văn! Do đó tôi không dám tham gia vào cuộc thi trắc nghiệm đố chữ của anh, mặc dù Thiện Liên lúc nào cũng muốn kéo Hoa Lan vào vòng chiến. Tôi còn phải chia sẻ với anh Quang về cảm giác ớn lạnh khi dự buổi Chẩn Tế cô hồn tại Chùa lúc chiều. Anh ấy bảo:
– Dĩ nhiên rồi! Chị cứ tưởng tượng đi, lúc Thầy Tâm Minh mặc y áo cầm trích tượng dọng xuống đất 3 cái để mở cửa Địa ngục thì cả triệu oan hồn của sóng thần, động đất và bom nguyên tử, ùa ra đè lên vai chị mà chị vẫn chưa sao là may rồi đó!
Ờ nhỉ, sao lúc đó mình không chịu niệm Phật thì chẳng con ma nào dám động đến người, nơi đâu có Phật chỗ ấy vắng bóng ma. Nhưng những người đang trên đường học Phật thì eo ơi ma ở đâu cứ đeo theo như bóng với hình, chỉ khi nào thấy được con ma Ba Tuần là biết được ngày mình thành Phật cũng không xa.
Thôi trở về xứ Nhật đi, có nhiều điều hay cần phải viết lắm cơ! Chẳng hạn như hệ thống nhà vệ sinh của Nhật phải cho điểm tối ưu hạng nhất trên hoàn cầu, vào đấy rồi chỉ muốn ngồi mãi không ra, vì vừa ấm, vừa thơm lẫn vừa sạch. Buồn buồn bấm nút nhạc ở thành cầu sẽ được nghe nhạc cổ điển không lời, cứ theo hình vẽ mà bấm sẽ nhận được những tia nước ấm từ dưới bắn lên. Nếu cô cậu Hai Lúa nào mới đến xứ Nhật lần đầu, chắc phải giở nón nghiêng đầu bái phục cho hệ thống nhà vệ sinh tân tiến đã có từ 3 chục năm nay.
Một chút sơ qua về tiếng Nhật, ai đã biết tiếng Hán rồi chỉ cần búng tay, ấy quên chỉ cần phiên âm ra là đọc được tiếng Nhật. Điều kiện để vào đại học là phải biết ít nhất 10 ngàn chữ Hán. Động từ của tiếng Nhật thay đổi theo đối tượng và đặt sau cùng, chẳng hạn Tôi đi học, tiếng Nhật viết Tôi học đi. Những chữ đã được chuyển âm thành La Tinh như Arigatoo (cám ơn) hay Gozaimasu (rất nhiều), khá nghèo nàn về ý nghĩa để diễn tả, lúc nào cũng cần những bộ chữ Hán đi kèm theo để thêm phần phong phú.
Về vấn đề ẩm thực ai mà chẳng biết món Wasabi xông lên tận óc ăn chung với Sushi, người Nhật bảo trước tiên phải quyệt một tí Sơn quỳ không, đưa vào miệng để kích thích vị giác từ óc đưa xuống, rồi mới chấm với nước tương bỏ gừng miếng ngâm dấm vào. Món Miso-Súp cũng đầy chất dinh dưỡng vì nấu bằng loại tương đậu nành lên men Natto như đã nhắc đến ở đoạn đầu. Để thể hiện lòng từ bi nên Thầy trò chúng tôi mới ăn chay, không muốn nhắc đến các món thịt bò trứ danh của vùng Kobe. Đời chàng bò Kobe được nuôi dưỡng một cách độc đáo như thế nào, được cho ăn những thức ăn loại gì, tất cả đều nằm trong vòng bí mật, có lẽ không được ăn cỏ vì ở Nhật không có đất cho cỏ mọc; chỉ biết rằng chàng được mát-xa mỗi ngày bằng bia và thỉnh thoảng được nghe nhạc cổ điển thính phòng. Dĩ nhiên giá cả của chàng rất cao, nghe không cũng đủ “đoạn trường tân thanh” đứt từng khúc ruột.
Ngày xưa tôi hay nghe các cụ ví von “Ăn cơm Tàu, ở nhà Tây, lấy vợ Nhật”, làm đàn ông mà được cả 3 thứ đó là sướng như tiên. Nhưng bây giờ tôi có cái nhìn hơi khác một chút, ăn cơm Tàu dầu mỡ bột ngọt hơi nhiều chỉ mau chết sớm, ở nhà Tây tuy rộng nhưng không sạch sẽ, còn lấy vợ Nhật hãy hạ hồi phân giải. Không biết các cô gái Nhật tân thời bây giờ có còn mặc áo Kimono chờ chồng đi làm về để cúi xuống cởi giầy cho chồng không? Tuy nhiên một hình ảnh điển hình tại khách sạn Rembrandt trong buổi ăn sáng tất cả mọi người trong đoàn chúng tôi đều nhìn thấy, anh chồng Nhật Bản to lớn khỏe mạnh ngồi rung đùi nhịp chân chờ cô vợ bé nhỏ dẫn cậu con trai khoảng 8 tuổi đi lấy thức ăn. Hòa Thượng trưởng đoàn nhắc nhở các chị:
– Quý vị thấy đó! Làm phụ nữ Việt Nam vẫn hơn phụ nữ Nhật.
Ở Nhật có 2 “đài phát thanh tiếng nói Việt Nam”, đấy là 2 học giả Trần Đức Giang và Đỗ Thông Minh. Thầy Trần Đức Giang đã đi tu và theo môn phái Thiền Tào Động của Nhật nên phải lấy vợ. Các ông Thầy Tu ở Nhật đều được các vị trưởng lão trong đạo tràng chọn vợ, người phụ nữ nào đẹp nhất, học giỏi nhất và gia đình gia giáo nhất mới được gả cho Thầy Tu. Các bạn nhớ đấy, không có chuyện cô Ma Đăng Già nào dám mơ tưởng đến ngài A Nan ở xứ Nhật đâu!
Ngày vui qua mau, sáng ngày 5 tháng 11, chúng tôi phải về lại cố quốc nghĩa là chia làm 14 hướng của từng quốc gia. Chưa kể Hòa Thượng trưởng đoàn phải chuyển hướng bay về Ấn Độ và một số bắt được đường giây của người quen hay họ hàng bên Nhật ở lại chơi thêm vài ngày cho thỏa chí tang bồng. Trên đường đến phi trường, còn dư vài tiếng phái đoàn chúng tôi đến thăm pho tượng Daibutsu, tượng Phật lớn, Phật A Di Đà ngồi, bằng đồng đã ốc-xít hóa lên màu xanh biếc. Tượng Đại Phật có từ thế kỷ thứ 8, đã trải qua bao nhiêu trận động đất thăng trầm của cuộc đời, nhưng Ngài vẫn ngồi yên đến ngày hôm nay cho phái đoàn hành hương của chúng tôi đến chiêm bái.
Lúc vào phi trường quốc tế Narita cách Tokyo khoảng 60 km, xe buýt của chúng tôi bị xét giấy tờ bởi các chàng công an đeo súng. Nhưng Hòa Thượng trưởng đoàn đã trấn an chúng tôi bằng cách đưa thông hành của mình cho họ xem và xe được đi qua. Chẳng qua chính phủ Nhật chỉ sợ phái đoàn chúng tôi thuê xe buýt vào phi trường để biểu tình chống đối việc xây cất phi trường Narita làm thay đổi môi trường môi sinh gì đó nên kiểm soát thế thôi.
Chương trình hành hương Thái Lan và Nhật Bản đến đây đã tạm kết thúc, nhưng dư âm ngày tháng cũ vẫn còn vương vấn trên mỗi mọi người, làm sao quên được các bạn nhỉ? Cho dù các Thầy có giảng bao nhiêu về chữ Xả, phải buông bỏ tất cả các thọ khổ cũng như thọ lạc, tôi vẫn giữ những hình ảnh hiếm quý này. Tôi nhớ cảnh Nhật Hưng vừa gặp tôi ở Cực Lạc Cảnh Giới Tự đã bắt tôi đưa chân cho nàng tìm nốt ruồi dưới lòng bàn chân hay Sao “Thiên Di” chiếu mạng trong năm nay. Sao này chiếu tới đâu là khăn gói quả mướp đi tới đó, rồi ra về với túi rỗng tênh chưa kể phải ký thêm giấy nợ. Có thể năm tới sao Thiên Di sẽ chiếu vào sân chùa Pháp Bảo, vì tôi đã xin Hòa Thượng trụ trì cho một chân quét lá trong chùa, muốn được làm “thiên thần quét lá” một lần xem sao. Nhưng Hòa Thượng bảo, chùa Thầy chỉ quét lá Bồ Đề. Thế là mộng tưởng của tôi tan tành, lá Bồ Đề chỉ bay bay không đủ cho người ta nhặt, lấy đâu ra nhiều để quét như lá Đa, đến với Thầy chỉ có mưa Pháp mà thôi.
Để kết thúc cho bài viết, tôi xin được trích dẫn một bài vè về thuyết “ít, nhiều” của người Nhật Bản, đây là tặng phẩm của chị Đoan Trang Đồng Chánh, một người thuộc truyện Kiều từ lúc còn nằm trong bụng mẹ, nhân chuyến đi hành hương Nhật Bản ở lại tìm hiểu thêm ít nhiều về nếp sống của họ:
Ăn ít, nhai nhiều
Ăn thịt ít, ăn rau nhiều
Ăn đường ít, ăn quả nhiều
Ăn mặn ít, ăn chua nhiều
Mặc ít, tắm nhiều
Lo ít, ngủ nhiều
Giận ít, cười nhiều
Ngồi xe ít, đi bộ nhiều
Nói ít, làm nhiều
Tham lam ít, cống hiến nhiều.
Tác giả bài viết: Hoa Lan
2012
