Chùa Hoàng Mai – Huế
Từ chơn như Ni trưởng đã hiện thân nơi trần thế, nay duyên mãn trở về chân pháp giới. Nhớ thưở xưa, cách đây gần thế kỷ, tại thôn Ba Vì xã Sơn Bình, huyện Tùng Thiện, Tỉnh Sơn Tây, nơi đất Bắc chan chứa tình thương, Ni trưởng đã được sinh ra từ độ ấy, trong thân tứ đại sẳn ươm mầm Phật tánh Bồ đề, đường giải thoát lâng lâng dạo bước, quyết chí xuất trần nêu cao nguyện lớn, thác sanh kim địa, hóa độ ứng thân.
Ni trưởng húy Nguyễn Thị Ninh pháp danh Tâm Định pháp tự Cát Tường sinh ngày 02.01.1918 (Mậu Ngọ) tại thôn Ba Vì xã Sơn Bình, huyện Tùng Thiện, Tỉnh Sơn Tây, bây giờ thuộc thủ đô Hà Nội, nguyên quán xã Đức Nhuận, huyện Mộ Đức, tỉnh Quãng Ngãi. Nội tổ của Ni trưởng giữ chức Tổng Đốc tại miền Bắc và ông nội làm Tri phủ xứ Lâm Thao.
Ni trưởng được sinh ra trong gia đình quan lại và giáo chức Triều Nguyễn, mến Nho trọng Phật. Thân phụ là cụ ông Nguyễn Thuần Hy và Thân mẫu là cụ bà Nguyễn Thị Nhân. Ni trưởng là người con thứ 3 trong gia đình có 5 anh em, 4 trai và 1 gái. Ni trưởng được theo học trường phổ thông chính quy nên sự hiểu biết về thế học của Ni trưởng rất vững chắc.
Ni trưởng xuất thân trong một gia đình thuần túy đạo đức mến Nho trọng Phật, nên chí hướng xuất trần manh nha từ thời thơ ấu, Ni trưởng đã từng trốn gia đình đến các chùa lân cận ở các tỉnh miền Bắc và đã nhiều lần bị người anh và chú ruột tìm kiếm đem về. Từ đó chí nguyện tha phương nung nấu trong lòng, vì chỉ có đi xa mới an toàn chí nguyện.
Ngày 20 tháng 12 năm 1943, Ni trưởng mạnh dạn từ giả gia đình vượt hơn ngàn cây số đến chốn thần kinh tầm sư học đạo. Sau thời gian đi đường mệt mỏi với tấm thân khuê các, nhưng nhờ ý chí kiên định, Ni trưởng đã đến được Ni viện Diệu Đức vào một buổi chiều cuối Đông mưa lạnh rét buốt. Ni trưởng được bái kiến Hòa thượng Ni đương kim viện chủ thượng Diệu hạ Hương làm vị thầy xuất gia học đạo. Vì tâm tôn kính đại Tăng nên vị Hòa thượng Ni đã giới thiệu Ni trưởng đến chùa Tường Vân cầu thọ Tam quy Ngũ giới với Đức Tòng lâm Pháp chủ Hòa thượng Thích Tịnh Khiết truyền trao giới pháp với pháp danh là Tâm Định vào ngày 02.07.1944 (Giáp Thân).
Ngày mồng 6 tháng 7 năm 1944, Ni trưởng được thọ Sa Di Ni thập giới tại Tổ Đình Thiền Tôn Huế.
Sau 5 năm chuyên trì giới luật, học tập kinh luận, với tư chất thông minh thêm phần tinh tấn nên Ni trưởng đã được Chư Tôn đức Tăng Ni hoan hỷ cho thọ cụ túc giới tại Tổ đình Báo Quốc ngày 14.08.1949 (Kỷ Sửu). Trải qua gần 10 năm ôn tầm kinh điển chuyên sâu về Luật học, năm 1958 Ni trưởng cùng với Ni trưởng tỷ là cố Ni trưởng Trưởng thượng Thể hạ Quán lên đồi Dương Xuân lập ngôi tịnh thất để chuyên tu, nghiên cứu, sáng tác và nhiếp độ Ni chúng.
Quá trình tu học và Hoằng pháp của Ni trưởng có thể nói đây là chân hạnh của bậc thạch trụ tòng lâm Ni giới Thừa Thiên Huế và các tỉnh thành trong cả nước.
– Về tu tập: Ni trưởng rất nghiêm mật và tinh tấn, đối với chư Tăng, Ni trưởng rất mực tôn kính và tuyệt đối hành trì Bát Kỉnh pháp. Ngoài công phu nhập thất niệm Phật tham thiền, Ni trưởng cũng chú trọng hành thiền trong trồng trọt và chăm sóc hoa cảnh. Vì thế cảnh Hoàng Mai được ca ngợi từ các bậc trưởng thượng cho đến thanh thiếu niên có thiện duyên đến chùa, vườn chùa không bao giờ thiếu hoa. Ai đến chùa cũng không thể nào quên được hình ảnh một bậc Tôn Ni mảnh mai thanh thoát nhẹ nhàng bên vườn hoa mỗi ngày từ sáng sớm tinh sương dù mùa Đông hay mùa Hạ. Nhất là những ngày đầu xuân Phật tử và du khách khắp nơi đều nô nức trở về Hoàng Mai thưởng ngoạn vườn hoa rực rỡ muôn sắc và tỏa ngát hương thơm do chính đôi tay mềm mại và khéo léo của Người chăm sóc, vun xới và cắt tỉa.
– Về Hoằng Pháp: Ni trưởng cùng với Sư tỷ thượng Thể hạ Quán nghiên tầm và viết nhiều tác phẩm có giá trị về Phật Pháp rất sâu lắng nhưng nhẹ nhàng đối với Ni chúng và thiện nam tín nữ. Tập sách Ni trưởng vừa ý nhất là tác phẩm “Ngày gặp Phụ vương” (đệ tử của Ni trưởng có tâm nguyện ấn hành tác phẩm này trong những ngày cuối của Ni trưởng và đã thành tựu).
Bên cạnh việc sáng tác Ni trưởng đảm trách dạy kinh luật luận từ Sơ cấp đến Trung cấp Phật học cho toàn thể Ni chúng Thừa Thiên tại chùa Hồng Ân. Ni trưởng giảng sâu về luật học, nền tảng căn bản cho Ni giới Thừa Thiên Huế như các bộ:
– Tỳ ni Hương nhũ
– Sa di luật giải
– Tỳ kheo Ni lược ký
– Tỳ kheo Ni Sao
– Tỳ kheo Ni giới bổn
– Phạm Võng Kinh Bồ Tát giới….
Ni bộ Bắc tông Thừa Thiên Huế đã thỉnh Ni trưởng làm Giáo thọ, Yết Ma A Xà Lê và Tôn chứng các Đại Giới đàn. Đối với tổ chức Gia đình Phật tử, Ni trưởng cũng luôn chú ý đến hoạt động của tổ chức, Ni trưởng vừa giảng dạy vừa đỡ đầu cho Ban Hướng dẫn Gia đình Phật tử, Ban Bảo trợ Gia đình Phật tử Thừa Thiên Huế, thường khuyến khích các anh chị trong Ban Hướng dẫn, các Huynh trưởng tích cực hoạt động và dìu dắt Đoàn sinh trở nên người hữu ích cho xã hội, ngoan hiền trong Gia đình Phật hóa.
– Về công tác xã hội:
Trong giai đoạn chiến tranh với lòng từ bi của người con Phật, Ni trưởng cảm nhận rằng mình không thể ngồi yên mà phải nhập thế cứu đời.
Đầu năm 1966, Ni trưởng cùng với cố Sư trưởng thượng Thể hạ Quán về chùa Diệu Đế – Huế, lập cơ sở từ thiện cứu tế chúng sanh và đảm trách các chức vụ như: Phó Đặc ủy xã hội, Trưởng Ban Từ thiện, Phó Giám đốc Ký Nhi viện Thanh Quang, trường mẫu giáo miễn phí Lâm Tỳ Ni… để giúp cho các em nghèo và cư dân vạn đò Bạch Đằng khỏi bị thất học. Ni trưởng còn chăm lo trung tâm Cô Nhi viện ở Tây Lộc nuôi dạy hơn 200 trẻ em mồ côi cha mẹ không nơi nương tựa; phần lớn các em được đưa vào từ trận lụt lớn ở miền Trung khủng khiếp nhất là ở Quảng Nam, Quảng Ngãi đã cướp mất biết bao tính mạng của người dân cũng như vô số nhà cửa cuốn trôi theo cơn lũ.
Cứ đến mùa thiên tai bão lụt, Ni trưởng lại huy động các Phật tử đi cứu trợ; có những chuyến đi trăm phần nguy hiểm đến tính mạng nhưng Ni trưởng vẫn dũng cảm dấn thân vì lòng từ bi tràn ngập trong tâm người con gái đức “Từ Phụ”.
Năm 1972, dân Quảng Trị di tản vào Huế, Ni trưởng ở tại Diệu Đế tổ chức các đoàn cứu trợ giúp cơm gạo tránh đói, giúp thuốc men để chữa bệnh. Nhiều bác sĩ và sinh viên Y khoa Huế tích cực hợp tác với Ni trưởng để cứu chữa đồng bào trong cơn hoạn nạn.
Song song với các Phật sự kể trên, Ni trưởng đã cho đặt trạm xá tại chùa Hồng Ân để khám chữa bệnh cho quần chúng nhân dân tại địa phương, có đến hàng trăm bệnh nhân đến khám mỗi ngày.
Cuối năm 1972, Ni trưởng đã vâng lời Hòa thượng Thích Trí Thủ vào đất Mỹ Ca xứ Cam Ranh, Khánh Hòa cùng với Ni trưởng Thể Thanh viện chủ tu viện Phổ Hiền chung lo Phật sự.
Trong những năm từ 1968 đến 1974, Ni trưởng đã được sự đồng tình hổ trợ khích lệ của các Sư trưởng Thể Yến, Diệu Không, Thể Quán. Ni trưởng là người tâm huyết nhiệt tình đã đứng ra đảm nhận Phó Thường trực điều hành ngành Từ thiện xã hội Phật giáo Thừa Thiên Huế. Sau ngày đất nước hòa bình, Ni trưởng lại đảm nhận Trưởng ban Tài chánh, trong hai thời gian đó Ni trưởng làm việc không biết mệt mỏi, không từ nan bất cứ khó khăn nào. Ni trưởng luôn mong muốn có được nhiều tiền để lo cho Phật sự của Giáo hội cũng như Học viện và trường Trung cấp Phật học được sinh hoạt đều đặn. Về từ thiện thì Ni trưởng mong ước có điều kiện cho đoàn đến tận các vùng sâu vùng xa, vùng núi non cách trở để đáp ứng thiết thực cho đồng bào đang bị chiến nạn, thiên tai bệnh tật.
Các Phật sự Từ thiện xã hội mà Ni trưởng đã cống hiến cho Đạo, cho đời thật không thể kể hết, việc làm này đã làm nổi bật công tác Từ thiện của Giáo hội, đã đem lại bao sự biết ơn, lòng kính mến của đồng bào và xã hội trong thời gian đó, cũng do tâm nguyện Đại Bi vô ngại được huân đúc từ vô thỉ kiếp đã giúp Ni trưởng mang hạnh nguyện Bồ tát nhập thế cứu đời.
Vạn pháp duyên sanh, hữu sanh hữu tử, hữu hình tất hữu hoại, thân tứ đại của Ni trưởng theo năm tháng mõi mòn trong sanh diệt. Thuận thế vô thường, Ni trưởng đã nhẹ nhàng an nhiên thuận tịch vào lúc 20 giờ 15 phút ngày mồng 7 tháng chạp năm Nhâm Thìn (Thứ Sáu,18.01.2013) tại chùa Hoàng Mai, Phường Thủy Xuân, Thành Phố Huế, thọ tuế 95 năm với 64 hạ lạp.
Hình ảnh của buổi lễ
Cung thỉnh chư Tôn đức quang lâm
HT. Thích Huệ Ấn niêm hương cầu nguyện
Chư Tôn đức hộ niệm
Quý Đạo hữu Phật tử
Thượng tọa Thích Tuệ Vân tuyên sớ
Giác linh đài
Lễ Cung tiến Giác linh Ni trưởng
Môn đồ pháp quyến
Bảo tháp Nhị vị Ni trưởng (Cố Ni trưởng Thích Nữ Thể Quán, Cố Ni trưởng Thích Nữ Cát Tường)
