Thành Ba La Nại thuở xưa
Có vườn ngự uyển của vua trong này
Ông làm vườn chăm chỉ thay
Hàng ngày chăm sóc luôn tay chẳng ngừng.
Cạnh bên là một khu rừng
Mỗi khi súc vật tìm đường qua đây
Vào vườn phá phách cỏ cây
Ông làm vườn báo vua hay biết liền
Thấy ông bực tức than phiền.
Nhà vua bèn phán: “Rừng bên thú nhiều
Thú qua phá chẳng bao nhiêu
Nếu là giống lạ hãy theo bắt về!”
Ông làm vườn một ngày kia
Thấy con nai giống lạ kỳ hiện ra
Cuối vườn ở tận phía xa
Thấy người thoáng hiện nai ta biến rồi
Chạy nhanh như gió ngoài trời
Gọi là “Nai Gió” ông thời đặt tên
Nai nhút nhát, nai lành hiền
Giống này rất quý, khắp miền hiếm thay.
Ông làm vườn báo vua ngay
Vua bèn hỏi: “Bắt nai này khó chăng?”
Ông làm vườn vội thưa rằng:
“Mật ong nếu có, dễ dàng bắt nai
Đưa nai vào tận lâu đài
Không gì trở ngại, xin ngài an tâm!”
Vua nghe ưng ý vô ngần
Vội vàng truyền lệnh cho quân triều đình
Mật ong đem đựng đầy bình
Đưa ông xử dụng, mặc tình thoả thuê.
*
Chú Nai Gió rất say mê
Cỏ non, hoa quả xum xuê vườn này
Lân la nai đến ăn đây
Thấy người thấp thoáng hàng ngày mà thôi
Ông làm vườn tránh mặt rồi
Để nai quen chỗ, quen người, an tâm
Rồi ông lấy mật âm thầm
Trét lên trên cỏ chỗ gần nai ăn,
Hương thơm cỏ ngọt nhẹ lan
Mon men nai đến ăn càng thêm ưa
Càng thèm khát, càng say sưa
Quẩn quanh lảng vảng sớm trưa vườn này
Chỉ ham cỏ mật hương bay
Ngoài ra không thích đổi thay món gì.
Ông làm vườn chẳng vội chi
Lân la đến cạnh nai kia thêm gần.
Thoạt tiên nai bỏ chạy luôn
Nhưng rồi hết sợ thấy không hại gì
Từ thân thiện đến cận kề
Dù ông cầm cỏ nai thì vẫn ăn
Còn đâu trở ngại khó khăn
Lòng tin nai đã gia tăng nhiều rồi.
Ông làm vườn ngầm sai người
Dựng lên phên chắn dọc nơi con đường
Từ xa mãi phía cuối vườn
Dẫn vào đến tận trong sân lâu đài
Hai bên phên chắn kín rồi
Nai đâu còn thấy bóng người ở quanh!
Sau khi kế hoạch hoàn thành
Ông làm vườn vội đeo bình mật ong
Tay ôm bó cỏ thong dong
Dụ nai ăn cỏ theo ông dần dà
Tiến vào đường đã vẽ ra
Để rồi kết thúc thật là đẹp thay
Nai theo cỏ mật trên tay
Cuối cùng bị lọt vào ngay lâu đài,
Lính canh đóng cửa nhốt nai
Con mồi vào bẫy có tài nào ra.
Khi nai trông thấy người ta
Đột nhiên xuất hiện, thật là hoảng kinh
Quay đầu nai chạy loanh quanh
Mong tìm đường thoát ra nhanh chốn này.
*
Nhà vua ghé tới nơi đây
Ngắm con Nai Gió loay hoay cuống cuồng
Vua bèn nói: “Thật lạ thường
Làm sao nai lại bị vương thảm sầu!
Thấy người ở tại chốn nào
Cả tuần nai chẳng dám bao giờ về
Còn nơi hiểm hóc gian nguy
Nai thường hoảng sợ, lánh đi cả đời,
Nhưng nhìn kìa! Nai khổ rồi!
Thú hoang nhút nhát quen nơi núi rừng
Bỗng thành nô lệ bi thương
Cho mùi vị ngọt thơm vương cỏ làn
Để rồi xa chốn non ngàn
Vào thành, nằm bẫy, điêu tàn xác thân!”
Vua kêu gọi: “Hỡi thần dân
Đạo sư cao cả bao lần nhắc ta
Đừng nên quyến luyến thiết tha
Đừng nên tham đắm! Cố mà buông nhanh!
Này hương vị, này sắc thanh
Đều như gió thoảng qua mành mà thôi!”
Với từ tâm, với tình người
Vua ra lệnh thả chú nai tức thì.
Kể từ ngày đó trở đi
Nai không lai vãng trở về vườn vua.
Tiếc chi mùi vị xa xưa
Hương thơm cỏ mật đã thừa đớn đau!
*
(Nhận diện tiền thân:
Vua thành Ba La Nại là tiền thân Đức Phật.)
*
Tâm Minh Ngô Tằng Giao
(thi hóa, phỏng dịch theo bản văn xuôi
THE WIND-DEER AND THE HONEY GRASS
của Ven. Kurunegoda Piyatissa & Tod Anderson)
