Theo dữ liệu từ các cuộc khảo sát gần đây của Trung tâm nghiên cứu Pew công bố tuần trước, một số lượng lớn người lớn trên toàn thế giới đang từ bỏ tôn giáo thời thơ ấu của họ, trong đó Cơ đốc giáo và Phật giáo đang phải chịu những tổn thất đáng kể. Được tiến hành tại 36 quốc gia và với gần 80.000 người trả lời, các nghiên cứu cho thấy xu hướng chuyển đổi tôn giáo đang lan rộng, chủ yếu là hướng đến việc không liên kết.
Chuyển đổi tôn giáo, theo định nghĩa của Trung tâm nghiên cứu Pew có trụ sở tại Washington, DC, ám chỉ đến việc một cá nhân chuyển đổi từ truyền thống tôn giáo mà họ được nuôi dưỡng chuyển sang một bản sắc tôn giáo mới khi trưởng thành. Không giống như cải đạo, thường ngụ ý việc chấp nhận một đức tin mới, chuyển đổi tôn giáo bao gồm các phong trào hướng đến việc không liên kết tôn giáo, bao gồm cả chủ nghĩa vô thần, thuyết bất khả tri hoặc không có niềm tin cụ thể nào.
Tỷ lệ chuyển đổi thay đổi đáng kể. Các quốc gia như Ấn Độ, Israel, Nigeria và Thái Lan có tỷ lệ rất thấp, với hơn 95 phần trăm người lớn vẫn duy trì liên kết tôn giáo thời thơ ấu của họ. Ngược lại, Hàn Quốc (50 phần trăm), Hà Lan (36 phần trăm), Hoa Kỳ (28 phần trăm) và Brazil (21 phần trăm) báo cáo tỷ lệ phần trăm đáng kể người lớn không còn theo tôn giáo ban đầu của họ.
Kitô giáo và Phật giáo đã chứng kiến mức tổn thất ròng lớn nhất từ việc chuyển đổi tôn giáo. Kitô giáo, tôn giáo chiếm ưu thế ở 25 quốc gia được khảo sát, đã chứng kiến sự suy giảm đáng kể, đặc biệt là ở các quốc gia châu Âu như Đức, nơi có gần 20 cá nhân rời bỏ Kitô giáo cho mỗi tín đồ mới. Tương tự như vậy, ở Thụy Điển, 29 phần trăm người lớn được nuôi dạy theo đạo Thiên chúa hiện tự nhận mình không theo tôn giáo nào.
Phật giáo, chiếm ưu thế ở Nhật Bản, Singapore, Hàn Quốc, Sri Lanka và Thái Lan, cũng phải đối mặt với sự suy giảm đáng kể do chuyển đổi, đặc biệt là ở Đông Á. Ở Nhật Bản, 23 phần trăm người lớn được khảo sát cho biết được nuôi dạy theo đạo Phật nhưng hiện tự nhận mình không theo tôn giáo nào. Hàn Quốc cũng báo cáo một xu hướng tương tự, với 13 phần trăm được nuôi dạy theo đạo Phật “nhưng hiện không xác định mình theo bất kỳ tôn giáo nào”. (Religion Unplugged)
Theo Trung tâm nghiên cứu Pew, nhiều cá nhân rời bỏ Phật giáo đang chuyển sang không theo tôn giáo nào thay vì chấp nhận một tôn giáo chính thức khác. Ví dụ, ở Nhật Bản, khoảng 40 phần trăm người lớn được nuôi dạy theo đạo Phật hiện không theo tôn giáo nào, và một tỷ lệ nhỏ hơn đã cải sang đạo Thiên chúa, đặc biệt là ở các quốc gia như Hàn Quốc (18 phần trăm) và Singapore (12 phần trăm).
Tuy nhiên, không phải tất cả việc chuyển đổi tôn giáo đều dẫn đến sự thế tục hóa. Hàn Quốc là một trường hợp đặc biệt, với 9 phần trăm người lớn trước đây không theo tôn giáo nào hiện xác định theo một tôn giáo, chủ yếu là đạo Thiên chúa. Ngoài ra, ở các quốc gia như Singapore và Nam Phi, khoảng 10 phần trăm người lớn đã chuyển đổi giữa các truyền thống tôn giáo thay vì trở nên không theo tôn giáo nào.
Tỷ lệ duy trì thay đổi rất nhiều đối với Phật giáo. Sri Lanka và Thái Lan báo cáo tỷ lệ duy trì cao, khoảng 98 phần trăm, phản ánh mối liên hệ chặt chẽ về mặt văn hóa và xã hội với Phật giáo. Ngược lại, Hàn Quốc chỉ có tỷ lệ duy trì là 39 phần trăm, làm nổi bật bối cảnh tôn giáo linh hoạt hơn.
Hoa Kỳ cho thấy tỷ lệ gia nhập Phật giáo cao nhất, với 48 phần trăm Phật tử Hoa Kỳ cho biết họ được nuôi dạy theo một truyền thống khác hoặc không theo tôn giáo nào cả. Bất chấp sự gia tăng này, Phật tử chỉ chiếm 1 phần trăm tổng dân số trưởng thành của Hoa Kỳ. Trong khi đó, tại Hàn Quốc, 33 phần trăm Phật tử cho biết họ đã cải đạo sang tôn giáo này và 24 phần trăm Phật tử Singapore cũng làm như vậy, cho thấy rằng mặc dù có sự mất mát về số lượng Phật tử do chuyển đổi, nhưng cũng có xu hướng những người không theo đạo Phật chuyển sang tôn giáo này ở cả hai quốc gia.
Các yếu tố nhân khẩu học như tuổi tác, trình độ học vấn và giới tính cho thấy những tác động khác nhau đến việc chuyển đổi tôn giáo. Những người trẻ tuổi ở các quốc gia như Canada, Ý, Tây Ban Nha và Hoa Kỳ thường có nhiều khả năng chuyển đổi tôn giáo hơn so với các thế hệ lớn tuổi hơn, cho thấy xu hướng thế tục hóa có thể đang diễn ra. Giáo dục cũng ảnh hưởng đến việc chuyển đổi ở một số quốc gia: những cá nhân có trình độ học vấn cao, đặc biệt là ở Hà Lan, báo cáo tỷ lệ chuyển đổi cao hơn. Sự khác biệt về giới tính là nhỏ, mặc dù có ý nghĩa thống kê ở một số quốc gia, nơi nam giới vượt trội hơn nữ giới một chút về tỷ lệ chuyển đổi tôn giáo.
Những phát hiện này minh họa cho sự thay đổi toàn cầu hướng tới việc không liên kết với tôn giáo, tác động đáng kể đến các truyền thống tôn giáo lớn như Cơ đốc giáo và Phật giáo. Tuy nhiên, những phong trào này phức tạp và nhiều sắc thái, chịu ảnh hưởng của các yếu tố nhân khẩu học, văn hóa và xã hội, cho thấy sự tiến hóa và sự không chắc chắn đối với tương lai của các tôn giáo toàn cầu.
