Thuở xưa có một nhà buôn
Nghe lời biển gọi, căng buồm ra khơi
Nổi trôi buôn bán khắp nơi
Ghé bờ xa lạ, sống đời lênh đênh.
Hơn mười năm thoáng trôi nhanh
Nhà buôn giàu có, trở thành phú ông
Cửa nhà to đẹp vô cùng
Cạnh ngay bãi biển chập chùng sóng vang.
Vợ nhà buôn rất đảm đang
Nhưng trên nét mặt luôn mang vẻ buồn
Âu lo theo những chuyến buôn
Theo cơn bão tố dập dồn hiểm nguy
Chồng đi có mệnh hệ chi
Con thơ, vợ dại dễ gì sống yên,
Con trai lên sáu, lành hiền
Mẹ nhìn khuây khỏa nỗi niềm lo âu.
Một đêm thao thức canh thâu
Trời đông lạnh lẽo, mưa sầu tuôn rơi
Chồng đi buôn đã lâu rồi
Phương xa nhắn tiếng ngày mai trở về.
Vợ đang lo sợ tái tê
Chợt nghe biển động, bốn bề cuồng quay
Gió gầm vang, sóng dâng đầy
Thâu đêm, suốt sáng. Qua ngày hôm sau
Đoàn thuyền buôn chẳng thấy đâu
Mọi người ra bãi lo âu ngóng chờ
Mãi khi gần tối mịt mờ
Một thuyền sống sót ghé bờ mà thôi
Các tàu, thuyền khác đắm rồi
Vợ nhà buôn chợt rụng rời đớn đau
Chồng mình vùi xác biển sâu
Than ôi đất thảm, trời sầu là đây!
Tang thương ngất lịm thân gầy,
Còn bao hy vọng trút đầy vào con.
*
Thời gian như sóng dập dồn
Con nay khỏe mạnh, lớn khôn nên người
Chàng luôn nhìn biển xa vời
Như thầm mơ ước cuộc đời phiêu lưu.
Một hôm chàng hỏi mẹ yêu:
“Cha con thời trước đã theo nghề gì?”
Mẹ chàng lo sợ, giấu che:
“Chỉ buôn trong nước, không hề đi xa!”
Chàng bèn theo gót giống cha
Đi buôn quanh quẩn gần nhà mà thôi,
Tiền vàng được bốn đồng lời
Mang về biếu mẹ giúp người khó khăn.
Một hôm thiên hạ nói rằng:
“Cha chàng từng có cửa hàng dầu thơm!”
Chàng bèn suy tính thiệt hơn
Đổi nghề, mở tiệm dầu thơm trong vùng
Lần này lời những tám đồng
Chàng đưa nhờ mẹ cúng trong các chùa.
Có người lại nói: “Ngày xưa
Cha chàng chuyên bán ngọc ngà, nữ trang!”
Chuyển qua nghề mới dễ dàng
Chàng lời mười sáu đồng vàng ngay thôi!
Chẳng cần buôn bán xa xôi
Chuyến sau lời được ba mươi hai đồng,
Mẹ mang giúp kẻ khốn cùng,
Và làm công đức khắp trong chùa chiền.
*
Cuối cùng có kẻ nói thêm:
“Bán buôn đường biển cũng nên theo nghề
Noi gương cha thuở xưa kia!”
Lời gây kích thích! Chàng nghe bồi hồi!
Vẳng như tiếng gọi biển khơi
Trùng dương thách đố chí người thanh niên.
Bán vàng, gom vốn, mua thuyền
Chuyến này lòng quyết buôn miền xa xôi,
Chàng về tìm mẹ trình lời
Mẹ nghe sửng sốt, lệ rơi hãi hùng!
Mẹ ngăn: “Nguy hiểm vô cùng
Cha con đi biển đã từng vùi thây
Khổ đau lòng mẹ còn đầy
Nỡ nào bỏ mẹ lất lây một mình!
Con đi trời biển lênh đênh
Mẹ buồn khô héo chắc đành chết thôi!”
Thanh niên chẳng chịu nghe lời
Quyết tâm! Cãi Mẹ!Ra khơi! Căng buồm!
Rủ thêm thuyền bạn đi buôn
Cùng nhau gom lại một đoàn thật đông.
Mẹ nhìn cảnh tượng não lòng:
“Trước cha đã vậy! Giờ con khác nào!”
Mẹ lăn xuống đất thảm sao
Ôm chân con lại, khóc gào cản ngăn,
Thanh niên thoáng chút băn khoăn
Thế rồi cương quyết rút chân ra liền
Bước qua đầu của mẹ hiền
Không quay nhìn lại. Xuống thuyền ra đi.
Mẹ ngồi dậy, dẹp sầu bi
Sợ con quả báo nên chi nguyện cầu:
“Cầu con may mắn dài lâu
Tai qua, nạn khỏi, trước sau an bình,
Mong con vẫn hái quả lành
Dù ngang đầu mẹ nỡ đành bước qua!”
Đoàn thuyền vượt sóng ra xa
Bình an vô sự trong ba ngày đầu,
Vài ngày sau giữa biển sâu
Gặp cơn bão lớn thuyền, tàu nát tan,
Thanh niên may mắn vô vàn
Đeo trên tấm ván trôi ngang xác người
Dạt vào bến lạ xa vời
Một mình lê bước tìm nơi an lành.
*
Mấy ngày vất vả trôi nhanh
Tới thành phố nọ. Vây quanh đón chào
Bốn nàng tiên đẹp xiết bao
Mời chàng ở lại vườn đào chung vui
Hưởng nhiều lạc thú trên đời
Mỗi tiên trang điểm đeo nơi ngực nàng
Một đồng tiền lấp lánh vàng
Giống tiền chàng biếu mẹ chàng trước đây.
Ít ngày hưởng lộc vui vầy
Chàng rời tiên nữ nơi này. Rong chơi!
Ghé vào thành phố thứ hai.
Tám tiên chào đón lả lơi, dịu dàng.
Điểm trang trên ngực tám nàng
Tám đồng tiền giống tiền vàng ngày xưa.
Hưởng vui, hưởng lộc say sưa
Rồi chàng lê gót giang hồ đi xa.
Ghé vào thành phố thứ ba
Bao tiên đẹp đẽ ùa ra đón mời
Mười sáu nàng. Đẹp tuyệt vời.
Thân người quyến rũ, ngực người điểm trang
Đủ mười sáu đồng tiền vàng
Hết lòng cung phụng cho chàng sớm trưa.
Lãng du quen thói đẩy đưa
Chàng vào thành phố thứ tư đông người
Một bầy tiên nữ xinh tươi
Xiêm y lộng lẫy, ba mươi hai nàng
Ba mươi hai đồng tiền vàng
Tiên đeo trước ngực, nhịp nhàng múa ca
Đón chàng trong cánh tay ngà
Linh đình yến tiệc, nguy nga cung đình
Đồng vàng phô sắc lung linh
Khiến chàng nhớ lại chuyện mình xưa kia
Tiền lời đưa mẹ cúng đi
Giờ đây phước đức hưởng về đẹp thay!
Chỉ gần tiên được ít ngày
Rồi chàng lại muốn chia tay các nàng
Dù tiên hết sức khuyên can
Vẳng như có tiếng gọi chàng thiết tha!
*
Chuyến này đi thật là xa
Tới thành phố nọ mở ra đón chào
Bước qua cửa sắt chàng vào
Cửa liền đóng lại, vách cao bốn bề,
Dấn thêm một quãng đường đi
Chợt nhìn cảnh tượng gớm ghê rùng mình,
Một người đang chịu cực hình
Trên đầu phải đội một vành sắt nung
Sắt đang cháy đỏ phừng phừng
Khiến bao máu mủ không ngừng tuôn rơi.
Thương tâm chàng hỏi đôi lời
Nạn nhân kể lể: “Luật trời tránh đâu!
Ta từng làm mẹ khổ đau
Giờ đây quả báo trước sau đến liền
Chịu hình phạt khổ triền miên
Chờ người bất hiếu thay phiên gánh giùm!”
Chàng đang suy nghĩ mung lung
Chợt đâu vành lửa bập bùng bay qua
Chụp lên đầu, nóng cháy da
Máu tuôn, khói bốc thật là thảm thương.
Người kia trở lại bình thường
Tai qua, nạn khỏi, vết thương đã lành,
Nhắn chàng: “Bạn chịu cực hình
Đến khi có kẻ thay mình ghé đây!”.
Chao ơi! Đau đớn dâng đầy
Da này lửa cháy! Thịt này sắt nung!
Tuy chàng khổ sở vô cùng
Nhưng lòng tự nghĩ: “Ta đừng trông mong
Cực hình cứ mãi xoay vòng
Phải nên chấm dứt ngay trong kiếp này,
Đừng ai chịu cảnh đọa đầy,
Đừng ai làm mẹ hao gầy khổ đau!”
Chàng bèn khe khẽ nguyện cầu:
“Tôi xin phát nguyện trước sau một lời
Đội vành này mãi trên đời
Cực hình gánh chịu cho người trần gian!”.
*
Tình thương nở đẹp vô vàn
Trong lời phát nguyện chứa chan tâm thành
Khiến chàng hưởng phước thật nhanh
Tội tình giải thoát, cực hình tiêu tan,
Vành nung kia loé ánh vàng
Đột nhiên rời khỏi đầu chàng bay cao
Chàng lành lặn như thuở nào
Quay về cuộc sống với bao an lành.
Mẹ như hiện giữa mây xanh
Dịu dàng vẫy gọi con nhanh trở về.
