Trong không khí thiêng liêng đó, những người con Việt đều cảm nhận được mối giao hòa hiện tại với quá khứ huyền diệu. 1000 năm trước, cũng trên tường thành u tịch này, cũng thấp thoáng bóng những áo vàng của những nhà sư. Đó là những nhà sư đã tạm rời bỏ cửa thiền để dấn thân vào việc nước, đã can thiệp để đưa vị tướng trẻ tài năng Lý Công Uẩn lên ngôi vua, để rồi một thời đại hiển hách của đất nước được mở đầu.
Trong những chiếc bóng áo tràng vàng trên nền hoàng thành huyền ảo hôm nay, chúng ta thấy phảng phất khí thiêng của anh linh dân tộc. Những ngọn gió nhè nhè lay động những tay áo tràng phất phơ trong bóng nến, chừng như người xưa đang về trong giờ phút con cháu thành tâm hoài niệm.
Bóng những chiếc áo tràng vàng phất phơ trên nền hoàng thành đêm đốt nến này, phải chăng, chỉ là một sự phục dựng, để hoài niệm, suy tưởng trong phút chốc?
Xin hãy nhìn nhận biểu tượng huyền thoại này, những chiếc áo tràng vàng chập chờn trong hương khói hoàng thành, không chỉ là hình ảnh để kỷ niệm, mà là những tấm gương từ quá khứ.
Là tấm gương, tức là điểm tựa tái hiện quá khứ vàng son trong hiện tại và tương lai.
1000 năm trước, những nhà sư áo tràng vàng hiện diện trong hoàng thành Thăng Long, trung tâm chính trị của nước Đại Việt vừa mới xác lập, không phải trong tư cách những nhà chính trị thuần túy, trực tiếp tham gia điều hành chính sự, mà trong vai trò rất “tốt đời đẹp đạo”, đó là vai trò thầy học của những nhà chính trị.
Ở đây, chúng tôi muốn nói đến tấm gương thầy trò Vạn Hạnh – Lý Công Uẩn, cũng là tấm gương của mối quan hệ nhà chùa – nhân tài đất nước.
Đây không phải chỉ là chuyện của quá khứ, mà hoàn toàn có thể là chuyện hôm nay và mai sau, khi mà Phật giáo Việt Nam ý thức đầy đủ trách nhiệm của mình đối với đạo pháp và dân tộc. Trách nhiệm đó là trách nhiệm giáo dục xã hội, trách nhiệm đào tạo giới tinh hoa cho đất nước.
Những chiếc áo tràng vàng ngày nay vẫn lại có thể giữ một vai trò quan trọng đối với tiền đồ dân tộc. Khi đó là những chiếc áo phấp phới trên giảng đường các trường đại học uy tín, trong cương vị những người góp phần tổ chức, điều hành những trung tâm đào tạo nhân tài nước Việt. Và khi cần, những người học trò thành đạt vẫn có thể mời những người thầy mặc áo tràng vàng của mình đến để hỏi ý kiến, như đức vua Lý Thái Tổ ngày xưa đối với thầy học của mình là nhà tu hành – nhà sư phạm, thiền sư Vạn Hạnh.
Chắc chắn rằng, hình bóng những chiếc áo tràng vàng trên hoàng thành Thăng Long đêm 1000 năm này không phải chỉ là những hình ảnh chỉ để kỷ niệm, hoài tưởng, mà đó còn là một biểu tượng một niềm tin đối với tương lai.
MT
