PTVN – Những bài kệ giúp chúng ta thực hành chánh niệm trong đời sống hàng ngày cũng như để nhìn mọi thứ một cách sâu sắc. Việc tụng đọc những bài kệ ngắn này sẽ mang lại sự tỉnh thức, sự bình yên và niềm hỷ lạc cho từng hoạt động mà chúng ta cho là đơn giản như là ăn cơm, rửa tay hay vứt rác. Chúng cũng nhắc nhở rằng Đất Mẹ vẫn luôn cung cấp cho chúng ta những món quà quý giá mỗi ngày.
Bài thực tập đầu tiên trong ngày
“Bước đi trên mặt đất
Chính là một phép màu!
Từng bước chân chánh niệm
Thấy Pháp thân diệu kỳ.”
Chúng ta có thể đọc bài kệ này ngay khi chúng ta bước xuống giường, khi mà chân chúng ta vừa chạm xuống sàn nhà. Bài kệ cũng có thể được đọc trong khi chúng ta đi thiền hành hoặc trong bất kỳ lúc nào chúng ta đứng dậy và đi. Dharmakaya có nghĩa đen là “thân thể” (kaya) của những lời Đức Phật đã dạy (dharma), đó là cách thức để hiểu và thương. Đức Thế Tôn đã dạy các đệ tử trước khi Ngài nhập Niết Bàn rằng: “Chỉ có thân thể vật lý của Như Lai là bị hủy diệt, còn Pháp thân của Như Lai sẽ mãi luôn tồn tại bên cạnh các con.”
Trong nhà thiền, từ “Pháp thân” có nghĩa là “bản chất của mọi hiện hữu”. Tất cả những hiện tượng như là tiếng hót líu lo của một chú chim, tia nắng ấm áp của mặt trời hay như một tách trà nóng đều là những sự biểu lộ của Pháp thân. Cũng như vậy, chúng ta có chung tính chất với những điều kỳ diệu này của vũ trụ. Chúng ta không cần phải đi trên không trung hay trên mặt nước để thị hiện thần thông, thần thông thật sự đó là việc tỉnh thức ngay ở phút giây hiện tại này. Bước đi trên trái đất xanh tươi, chúng ta nhận ra được những diệu kỳ của sự sống. Khi chúng ta thực tập từng bước như vậy, mặt trời Pháp thân sẽ tỏa rạng nơi mỗi chúng ta.
Khi dùng nước
“Nước từ nơi suối cao
Chảy về miền đất thấp
Thật nhiệm mầu, nước đến
Nuôi dưỡng cuộc đời ta.”
Dù cho chúng ta biết nguồn gốc của nước, chúng ta vẫn thường coi sự xuất hiện của nó là điều đương nhiên. Nhưng nước chính là thứ giúp chúng ta có thể tồn tại trên Trái đất này. Cơ thể chúng ta có đến hơn 70% là nước. Nhờ nước mà cây trái chúng ta trồng có thể nảy mầm và phát triển. Nước chính là một người bạn, là vị Bồ tát nuôi dưỡng hàng ngàn sự sống trên hành tinh này. Lợi ích mà nước đem lại là vô hạn. Đọc bài kệ này trước khi mở vòi nước hay trước khi uống một ly nước có thể giúp chúng ta thấy được dòng nước tươi mát tận trong sâu thẳm trái tim mình, nhờ đó chúng ta sẽ cảm nhận được sự mát dịu trọn vẹn. Việc ngợi ca món quà mà nước mang lại chính là trau dồi sự tỉnh thức, điều đó cũng giúp cho cuộc sống của chúng ta và mọi loài được duy trì.
Nhìn vào chiếc bát rỗng không của bạn
“Chiếc bát rỗng bây giờ
Sẽ đầy thực phẩm quý
Nhiều sinh linh đói khổ
Chật vật kiếm miếng ăn
Thật may mắn chúng ta
Vật thực được đầy đủ.”
Rất nhiều người trên trái đất này, khi nhìn vào chiếc bát rỗng không của họ, họ biết rằng chúng sẽ còn rỗng không trong một thời gian rất dài nữa. Do đó mà chiếc bát rỗng cũng xứng đáng được trân trọng như chiếc bát đầy thức ăn vậy. Chúng ta biết ơn những thức ăn mà chúng ta có được, và với bài kệ này, chúng ta có thể phát nguyện sẽ tìm phương cách giúp đỡ những người nghèo đói quanh mình.
Ăn cơm
“Ta thấy rất rõ
Trong thức ăn này
Toàn thể vũ trụ
Nuôi dưỡng thân ta.”
Khi nhìn vào chiếc bát với thức ăn ngon lành thơm ngát trên tay, chúng ta nên nghĩ đến sự đau khổ đắng cay của những người còn đang đói khát, thiếu thốn miếng ăn. Nhìn vào chiếc bát ấy, ta cũng có thể thấy được Đất Mẹ, thấy những bác nông phu lam lũ và thấy cả bi kịch của sự phân bổ tài nguyên không đồng đều. Những người sống ở Bắc Mỹ và Châu Âu như chúng ta đã quen với việc dùng những thực phẩm được nhập khẩu từ các nước khác. Như là cà phê từ Colombia, sô-cô-la từ Ghana hoặc những hạt gạo thơm ngon từ Thái. Rất nhiều trẻ em ở nhiều nước, trừ những nước giàu có, chưa bao giờ thấy những thực phẩm chất lượng cao, những thứ mà chỉ dành cho xuất khẩu để thu lợi nhuận. Trước mỗi bữa ăn, chúng ta có thể chắp tay trong chánh niệm và nghĩ đến những người không có đủ thức ăn. Bằng sự chậm rãi và tỉnh thức, chúng ta thở ba lần và đọc lên bài kệ này. Việc này sẽ giúp chúng ta duy trì sự chánh niệm. Cầu mong cho chúng ta tìm ra cách sống thật đơn giản để có nhiều thời gian và năng lượng hơn cho việc thay đổi sự bất công đã và đang tồn tại trên hành tinh này.
Tiếp xúc với Đất Mẹ
“Đất Mẹ đưa ta đến
Nuôi dưỡng ta trong đời
Và mai kia Đất Mẹ
Đem chúng ta trở về
Ngay trong từng hơi thở
Là sinh-diệt luân hồi.”
Trái Đất chính là mẹ của chúng ta. Mọi sự sống đều được sanh ra từ mẹ và được nuôi dưỡng nhờ mẹ. Mỗi một người trong chúng ta là một đứa con của Đất Mẹ và đôi khi Đất Mẹ sẽ đưa chúng ta về lại với Người. Thực tế là chúng ta đang đến với cuộc đời và cũng quay về trong lòng Đất Mẹ một cách liên tục. Nhờ thực tập thiền định, chúng ta sẽ có khả năng thấy được sự sanh và diệt trong từng hơi thở. Tiếp xúc với Đất Mẹ, để những ngón tay của bạn cảm nhận những mẫu đất, bằng cách đó, việc làm vườn sẽ trở thành công việc tuyệt vời và đầy bổ ích. Nếu bạn đang sống trong một thành phố, có thể bạn sẽ không có cơ hội để cuốc đất, trồng rau hay chăm sóc những khóm hoa xinh đẹp. Dẫu vậy, bạn vẫn có thể tìm ra một mảnh đất hoặc một đám cỏ nhỏ xinh, nhận thức về chúng một cách sâu sắc và rồi chăm sóc chúng. Tiếp xúc với Đất Mẹ chính là cách tuyệt vời để giữ gìn sức khỏe của bạn.
Thiền sư Thích Nhất Hạnh
ITBMU, Yangon, 24/4/2020
Vạn Dũng dịch
