Với kinh nghiệm 20 năm đứng lớp, từng trải qua lứa tuổi học trò, hơn ai hết cô hiểu những gì lớp tôi đang bày ra. Vì vậy, chúng tôi luôn bị cô bắt thóp và khéo léo từ chối tất cả mọi câu hỏi liên quan đến cá nhân. Cô đến lớp đúng giờ, rời khỏi lớp khi tiếng chuông báo hiệu hết tiết.
Có một lần, cả lớp thảo luận về chính sử và dã sử một cách quyết liệt, đúng đúng sai sai vô cùng sôi nổi, cuối cùng tình hình đi đến bất ổn, vì quan điểm về ưu và khuyết của hai cách ghi chép sử này, thảo luận động chạm đến phần nhạy cảm, vì vậy cô muốn giữ không khí hài hòa nên cô kể chuyện.
Trước đây, cô rất thích nghiên cứu lịch sử, học đọc các bộ sử lớn của nhân loại, phân tích so sánh đối chiếu, các trận đánh, bên thắng bên thua, số tử vong, số thương tật, thiệt hại, lợi ích v.v… Nhưng cuối cùng, ngày phụ thân cô qua đời, cô mới cảm nhận ra và hiểu các nhà nghiên cứu xưa từng nhận xét: “Nhân loại cứ trung bình 3 ngày, thì có 1 ngày sống trong binh đao loạn lạc, 1 ngày khắc phục hậu quả của chiến tranh và một ngày an bình”.
Những bộ sách đọc lên toàn là mùi của xác thịt và đao kiếm, sự hận thù tham lam v.v… Nhưng cuối cùng đã đi vào đâu, khi tất cả những nguyên nhân mỹ lệ để phát động chiến tranh đó, cũng chính là cách miêu tả nấm mồ vĩ đại nhất để chôn vùi đồng loại.
Khi đó một sự đấu tranh nội tâm xảy ra trong lòng cô, và cô đọc các sách Phật học, cô nghiên cứu lịch sử Phật giáo, và tìm ra đáp án: “Lịch sử sự kiện chỉ ghi chép lại sự tranh giành quyền lực, đấu tranh cho địa vị, nhuộm máu đào cho giai cấp, đem thân mạng của người khác củng cố cái tôi cá nhân v.v… Còn lịch sử Phật giáo là ghi lại quy trình phát triển của hệ tư tưởng nhân loại, con đường thăng hoa tâm hồn, nối tiếp ánh sáng của trí tuệ và các câu chuyện cảm động về lòng thương người cứu vật…”
Thế là cô từ bỏ tất cả để chuyên tâm trên con đường này, và phát hiện niềm vui trong đó.
Nhưng có một hôm, cô đi đổi giấy chứng minh nhân dân, đến nơi làm việc, nhân viên thấy lạ hỏi cô: “Chị có biết chữ không?”
Cô giáo hóm hỉnh trả lời: “Em đoán thử tôi biết chữ không?”
Nhân viên trả lời: “Nhìn chị thì có lẽ chị biết đọc biết viết, nhưng thường thì mấy người nhà chùa đâu có được học nhiều, chỉ “gõ mõ hô chuông tụng Kinh niệm Phật”, nên em nghĩ, em sẽ giúp chị điền tên tuổi vào đơn”.
Cô giáo mỉm cười im lặng, lấy sơ yếu lý lịch đưa cho nhân viên điền giúp, nhân viên nhận được và ngạc nhiên hỏi: “Ba năm trước chị tốt nghiệp tiến sĩ sử học tại Nhật Bản, chị thành đạt cao như thế sao lại xuất gia, chị cho em xin lỗi vì lỡ lời nha…”
Cô giáo kể chuyện xong và dừng hồi lâu, cô nói:
Đây là buổi học cuối cùng, nên cô chỉ nhắn nhủ vài lời: “quý vị nên nhớ, lịch sử tư tưởng là chủ đạo cho lịch sử sự kiện, nên đặc biệt thận trọng ý nghĩ của mình, khi “cái tâm” đi hoang đang trên đà đi vào cám dỗ, thì nên nhớ kéo nó quay về, nếu quay về chưa kịp, thì trong lúc đợi chờ, đừng đưa ra ý kiến hay quyết định gì, vì tất cả quyết định đó sẽ không có lợi cho cá nhân mà còn ảnh hưởng đến xã hội, trong hiện tại và tương lai.”
Cô dạy tiếp: “Người học Phật, dù có xuất gia hay không, là người làm chủ tư tưởng và từ đó điều khiển ngôn ngữ hành vi, giả sử có một lúc nào đó, lỡ quên mục đích này thì nên ghi nhớ lại. Và hiện tại rất ít người hiểu về lời dạy quý giá của đức Phật, nên quý vị cố gắng phát huy truyền bá giảng dạy cho mọi người. Đừng để người ngoài có quan niệm “người đi tu chỉ là người khoát chiếc áo nâu sòng, loay hoay bên cây đa chùa cũ, và không có cống hiến gì cho lịch sử phát triển của nhân loại”. Hơn thế nữa quý vị nên lấy lời dạy của đức Phật, làm cơ sở để xây dựng hạnh phúc an lạc cho chính mình và mọi người.”
