Cái đặc biệt đó tôi cảm nhận ngay khi bước vào nhà nghệ sỹ. Cảm nhận và ngỡ ngàng. Cảm nhận và tự trách mình quá vô tình: Hôm nay tưởng niệm 7 năm ngày mất của nghệ sỹ nhân dân Bảy Nam, mẹ của nghệ sỹ Kim Cương. Một lẵng hoa rất đẹp, rất thơm đang hiện diện trong phòng khách.
Thật không gì ý nghĩa hơn khi đến nhà chị và nói chuyện về lễ Vu Lan, trong mùa Vu Lan đúng vào ngày mà cách đây 7 năm mẹ của nghệ sỹ ra đi. Tôi thấy mình may mắn làm sao. Nếu tôi gọi điện sớm nay muộn vài ngày thì có lẽ không có được duyên lành này.
Những gì tôi biết về chị chỉ là một nghệ sỹ sân khấu Kim Cương nhà nòi với 4 đời làm nghệ sỹ. Còn hôm nay, ngồi nói chuyện với chị, tôi mới nhận ra rằng một trong những người yêu mẹ mình nhất mà tôi được biết đang ngồi trước mặt tôi. Nghệ sỹ Kim Cương.
Trong suốt buổi nói chuyện chị liên tục nhắc về mẹ mình với sự trân trọng, với những tình cảm chân thành, với tình yêu lớn lao, với tấm lòng hiếu thảo đặc biệt. Trong câu chuyện chị luôn nhắc đến má mình, đến những kỷ niệm bao tháng năm trên sân khấu và trong đời. Những câu chuyện, nhứng lời nói đều như những bài học cho tôi, người đàn em đi sau chị.
Nghệ sỹ Kim Cương diễn từ bụng mẹ. Có mấy ai biết rằng khi má Bảy Nam mang bầu, thậm chí bầu đến 4 -5 tháng mà bà vẫn bó bụng đi diễn. Nhiều người khen “Có bầu mà sao bà Bảy Nam hát sao hay quá vậy”. Tôi thầm nghĩ trong đầu: chắc có cô con gái Kim Cương trong bụng cổ vũ. Chắc có đứa con Kim Cương hiếu thảo sắp ra đời hát cùng mẹ. Lúc nghe chị tâm sự chuyện này, tôi quyết định, nhất định mời chị tham gia cuốn sách thai giáo mà tôi đang làm dở dang. Đây là một ví dụ điển hình và quá hay về thai giáo từ thời từ này còn chưa có trong ngôn ngữ!
Xuyên qua câu chuyện của trời chiều, tôi như tưởng tượng ra hình ảnh của một cô bé Kim Cương 6 tuổi đã mất cha. Chị nói và hình như rớm rớm nước mắt về cái vô thường lớn nhất trong cuộc sống khi chứng kiếm cha mình không qua khỏi. Má chị khi đó phải mướn xe bò chở ba từ Mũi Né về Phan Thiết.
Tôi thì xúc động và nghẹ ngào khi nghe chị miêu tả rằng người chủ rạp biết cha chị sắp chết không cho nằm trong rạp. Ông ta sợ cha của nghệ sỹ Kim Cương qua đời ở đó sẽ xui!!! Dù má con chị có quỳ xuống van xin người ta vẫn bắt phải mang cha nghệ sỹ đi liền. Tôi tưởng tượng ra rằng vẫn cái rạp này đây, vẫn nơi này cha mẹ nghệ sỹ diễn mỗi đêm, với bao khán giả, bao người hâm mộ, bao tràng vỗ tay tán thưởng và biết ơn mà giờ đây mẹ con người nghệ sỹ muốn một góc nhỏ cho cha mà cũng không được!
Và phước cũng rất còn lớn với gia đình chị. Ở Phan Thiết có chùa Phật Học và nhà chùa cho cha nghệ sỹ Kim Cương được ở đó. Để ông được sống 3 ngày cuối cùng trong chùa, bên Phật trước khi đi về thế giới bên kia. Tôi nhắm mắt lại và tưởng tượng ra sự với bạc bẽo của cuộc đời với và trong con mắt của “đứa con nít” Kim Cương mới sáu tuổi.
Nghệ sỹ Kim Cương yêu cha lắm, thương cha lắm, tiếc cho cha lắm. Và hình như khi cha mất chị mới càng hiểu hết được công cha nghĩa mẹ, tình cảm gia đình, tình cha con, mẹ con. Và hình như vì cha mất khi nghệ sỹ còn quá nhỏ nên tình mẹ chị dành cho con và con dành cho mẹ càng cao quý hơn, rộng lớn hơn, sâu sắc hơn.
Nghệ sỹ Kim Cương cũng không quên kể lại kỷ niệm buồn của hơn 30 năm về trước khi cậu con trai yêu quý của chị bị bắt cóc. Sự việc nổi tiếng cả nước thời bấy giờ. Chị càng hiểu hơn tình mẹ con, tình mẫu tử sau sự cố quá lớn này của cuộc đời mình.
Chuyện gì sẽ xảy ra nếu khi đó sự việc không được giải quyết êm thấm. Tôi thở phào và biết rằng trong ngôi nhà mình đang ngồi, ngôi nhà chị mua với giá 9 triệu đồng từ trước năm 1970 đã chứng kiến bao câu chuyện tình cha nghĩa mẹ. Để rồi giờ đây, chị và vợ chồng người con yêu quý của chị đang sống hạnh phúc bên nhau.
Tôi rất nhớ và có lẽ khó có thể quên được câu nói của nghệ sỹ Kim Cương “Danh vọng của một nghệ sỹ đắt lắm. Đắt lắm. Nhất là nữ nghệ sỹ. Mất nửa đời người phục vụ người khác. Biết bao chuyện vui buồn! Cái giá của danh vọng quá đắt! Mà đắt thật. Những biến cố xảy ra trong cuộc đời chị mấy ai hiểu được. Vì người ta chỉ biết rằng chị là 1 nghệ sỹ nổi tiếng sống trong gia đình nổi tiếng 4 đời!
Nghệ sỹ Kim Cương vừa viết kịch bản, vừa là đạo diễn, vừa là diễn viên lại kiêm trưởng đoàn. Quá nhiều vai trên đôi vai chị. Chị lao động không mệt mỏi, cống hiến không thân. Bao vở kịch đã đi vào lòng người, đã để lại nhứng ấn tượng khó quên trong lòng khán thính giả. Không biết bạn thích nhất vở diễn nào của nghệ sỹ, chứ tôi thì mê “Lá sầu riêng” và “Hai màu áo” lắm. Ngay đêm nay tôi đã ngồi xem lại một lần nữa và gần như hết đêm mới đi ngủ.
Khi tôi hỏi tại sao chị lại viết nhiều về người mẹ đến vậy, nghệ sỹ Kim Cương tâm sự “Không có gì thiêng liêng bằng tình mẹ con. Tình nào cũng đòi đổi trao. Ngoại trừ tình mẹ”. Đến đây tôi đã hiểu tại sao chị thích viết về mẹ và viết rất thành công.
Trước khi rời nhà chị, tôi được chị dẫn đi tham quan nhà. Việc quan trọng nhất lúc này là lên thắp một nén hương cho nghệ sỹ nhân dân Bảy Nam. Tôi thành kính trước bàn thờ và biết ơn người mẹ của một người mẹ tuyệt vời. Tôi cũng đã nhanh tay chép nguyên bài thơ được treo trang trọng nơi đây:
Tiếc một tài hoa dạ ngậm ngùi
Nghệ danh sáng mãi trong lòng mẹ
Sỹ khí huyết tâm để lại đời
Nhân nghĩa ân tình như biển lớn
Dân sỹ nơi nơi cảm tạ người
Bảy cung chốn bậc đèn sân khấu
Nam ai khép lại một cuộc đời”
Bài thơ rất hay của một tác giả “vô danh”. Bao năm nay nghệ sỹ Kim Cương muốn tìm cho ra tác giả của bài thơ tuyệt vời này để nói một lời cảm ơn mà chưa thấy. Chỉ biết rằng bài thơ được để trên phần mộ của nghệ sỹ nhân dân Bảy Năm. Còn tôi thì cứ ngẫm mãi 8 chữ đầu của 8 câu thơ – Thương Tiếc Nghệ Sỹ Nhân Dân Bảy Nam”.
Ngồi cả buổi chiều ở nhà chị mà tôi vẫn không muốn về. Ngồi tâm sự với chị mãi mà tôi vẫn cứ muốn ngồi tiếp. Trước khi về chị tặng tôi sách, đĩa và cả lời dặn dò nữa. Với tư cách của phó chủ tịch hội bảo vệ người tàn tật và mồ côi chị bảo tôi khi đã ra phía ngoài cổng “Chị nhất định kéo Hùng đi làm từ thiện cùng chị”. Tôi biết chị đang bận cho Đại hội người khuyết tật sẽ diễn ra vào ngày 19/08/2011 tới đây.
Trên tay tôi là cuốn sách chị tặng: ”Trôi theo dòng đời”. Đọc lại và càng hiểu về chị, về má Bảy Nam, về tình mẫu tử. Trong mắt tôi vẫn nguyên hình nụ hôn của đứa cháu nội khi được mẹ đón về dành cho bà nội Kim Cương.
Một tin vui lớn: Tối 27/08 tới tại tòa soạn báo Giác Ngộ, TP HCM, nghệ sỹ Kim Cương cùng hai thượng tọa Thích Thiện Thuận và Thích Hạnh Bảo sẽ giao lưu trực tiếp với các doanh nhân, tri thức và phật tử với chủ đề “Tâm Bình An”. Mùa Vu Lan đang quanh chị, quanh tôi, quanh mỗi chúng ta! Bình an làm sao!
Mời bạn đọc đón đọc bài tiếp theo của tác giả Nguyễn Mạnh Hùng vào thứ 7 tuần tới (20/8):
"Du lịch miệt vườn – chuyện không nhỏ".
