Tôi được gặp đại đức Thích Minh Tiến – thư ký hội đồng điều hành học viện – với vóc dáng cao to và vẻ ngoài đầy “cá tính”, cũng như lối nói chuyện sôi nổi, cởi mở. Thầy Tiến đã 7 năm quân ngũ, từng làm cư sĩ một thời gian dài ở chùa Quán Sứ trước khi xuất gia.
Thầy cho biết: Học viện nằm trên diện tích 11ha, nhưng mới khai thác được trên 1ha với 4 toà nhà chính dùng làm giảng đường và văn phòng điều hành, hiện có 330 tăng ni sinh từ 34 tỉnh thành đang học. Về đội ngũ giảng viên, có các thầy trong chùa (có ba thầy là TS), ngoài ra là các giáo sư các trường đại học, các viện nghiên cứu, học viện bên ngoài vào giảng dạy. Hiện trường chưa đủ giảng viên để đào tạo cao học, tiến sĩ mà tốt nghiệp học viện sau 4 năm là cử nhân Phật học.
Để thi vào học viện, học viên phải thi 3 môn: Giáo lý căn bản, văn hoá sử Phật giáo, ngoại ngữ (một trong ba: Hán cổ, tiếng Trung và tiếng Anh). Thi vào không dễ, năm ngoái có 400 thí sinh thi, chỉ 276 người được chọn. Vào học rồi thì không ai bị “đúp” dù có phải thi lại.
Giờ học gồm các môn chính khoá (bắt buộc) và ngoại khoá (tuỳ cá nhân).
Ngoại khoá là võ thuật – do một ni sư và một võ sư từ Sở TDTT Hà Nội đảm nhận – ngoại ngữ – văn nghệ (thơ ca, thư pháp, văn nghệ Phật giáo…). Ngoài ra, một tháng/lần định kỳ có các buổi sinh hoạt văn nghệ, thư pháp…
Nếu như ở Thiền viện Trúc lâm, các nhà sư trẻ chưa nhiều thời gian tu tập, không được tiếp xúc với truyền thông thì việc sử dụng laptop và điện thoại di động thuần thục của các “sinh viên” Phật giáo ở đây làm tôi bất ngờ. Việc cập nhật thông tin bên ngoài tự do như vậy có làm nhiễu loạn các tăng ni sinh còn chưa nhiều công phu tu tập?
Đại đức Thích Minh Tiến nói: Tạp niệm là do bản thân, ai mà không thoát khỏi thì sẽ bị đào thải, còn những tiến bộ khoa học, bản thân không có tội, Phật đã dạy “Phật pháp bất ly thế gian”.
Còn chuyện một số “sinh viên” đã đi cúng lễ ở bên ngoài cho các gia chủ, thầy Tiến bày tỏ: Cần phân biệt rõ các việc xem tử vi, xem phong thuỷ hướng nhà xây cất, xem tướng số… Phật giáo không tin vào tử vi, tướng số. Việc xem bói nói trên có thể do ảnh hưởng từ Trung Hoa, chẳng qua để giải quyết một kỳ vọng cá nhân, không thể mù quáng, mê hoặc. Lễ để củng cố nhân tâm thì nên làm, lễ mà để chuyển hoá xấu thành tốt thì là mê tín. Tốt xấu do luật nhân quả quyết định.
