Với một hành trình mang tính khám phá, phương tiện để tới đây khá thuận tiện. Bạn có thể chuyển tuyến xe bus từ bến xe Hà Đông sang xe Hà Đông – Xuân Mai, đến địa phận thị trấn Chúc Sơn là tới nơi.
Đoạn đường từ quốc lộ 6 vào đến chùa Trăm Gian chỉ còn khoảng 2km. Nếu bạn lựa chọn xe máy, bạn sẽ có nhiều điều kiện thăm thú các địa điểm du lịch nổi tiếng gần đó như chùa Trầm, chùa Linh Sơn, chùa Hỏa Tinh … một cách cơ động, không phụ thuộc.
Hành trang của bạn gần như không phải chuẩn bị gì nhiều, ngoại trừ chiếc máy ảnh nếu bạn muốn ghi lại những khoảnh khắc tuyệt đẹp của vùng đất So – Sở huyền thoại.
Trong những thắng cảnh đất Hà Tây cũ, chùa Trăm Gian được đánh giá là một quần thể kiến trúc vô cùng độc đáo, mang đậm bản sắc Phật giáo Bắc Bộ kết hợp hài hòa với tín ngưỡng dân gian.
Chùa vốn có tên chữ là Quảng Nghiêm Tự, thuộc địa phận xã Tiên Phương, huyện Chương Mỹ, được xây dựng vào thời Lý. Chùa có tên là Trăm Gian bởi tính ước lệ của dân gian, nhưng nếu theo quan niệm là bốn cột tạo nên một gian, thì chùa quả thực có tới hơn 100 gian.
Quần thể chùa nằm trên một ngọn núi có độ cao trung bình, với các bậc đi lên được xây theo một triền dốc thoải, còn lưu giữ được các nét kiến trúc đặc trưng của các triều đại Lý, Trần, Lê, Mạc … qua mỗi lần tu bổ.
Chùa có số lượng tượng Phật khá lớn bằng gỗ và đất nung vô cùng sinh động được tạo tác bởi những bàn tay nghệ nhân dân gian. Chùa còn là nơi thờ Đức thánh Bối (một vị cao tăng đời Trần) và Đô đốc Đặng Tiến Đông, người có công lớn trong trận chiến chống quân Thanh dưới thời Hoàng đế Quang Trung.
Vẳng tiếng chuông chùa ấm áp, thành tâm hướng lên chùa giữa hai hàng rồng đá uy nghiêm, tiểu đình đặt gác chuông là nơi chờ bạn dừng chân. Bên những gốc thông hàng trăm năm tuổi và những hàng thông non đang vươn mình lớn dậy, hãy thưởng thức một chén trà vối trong nồng nàn hương hoàng lan. Giữ lòng thanh tĩnh, bước qua cổng chùa, bạn sẽ thấy dường như lạc vào một thế giới tâm linh ấm áp, gần gũi…
Sau khi dâng lên những nén tâm hương tại các ban thờ, bạn hãy dạo qua một vòng các ban, xem những điển tích được khắc bên tường như các Phật tích, các câu chuyện về 18 tầng địa ngục … để có những suy tư về quá khứ, thực tại, tương lai và nhận ra ranh giới giữa điều Thiện và cái Ác.
Quay trở về con đường đã dẫn bạn tới đây, đừng quên dành cho người thân những món quà nho nhỏ. Một vài chiếc hoa thông rụng trên sân chùa, chiếc lẵng mây thủ công tinh xảo, phong chè lam ngào ngạt hương thơm … cũng đủ trở thành món quà đầy ý nghĩa, đậm hồn quê Việt của vùng đất nơi đây.
