Hình ảnh Bà chúa Kho được truyền tụng trong dân gian, trong sự ngưỡng mộ tôn thờ của dân vùng Kinh Bắc và khách thập phương trong cả nước.
Trương truyền, bà Chúa Kho là người phụ nữ nhan sắc tuyệt trần, lại khéo tổ chức sản xuất, tích trữ lương thực, trông nom kho tàng quốc gia trong và sau chiến thắng Như Nguyệt (1076), có công chiêu dân dựng lập làng xóm vùng Quả Cảm, Cô Mễ, Thượng Ðồng. Giúp mọi người khai khẩn đất đai nông nghiệp…Sau này bà trở thành một vị hoàng hậu (tương truyền vào thời Lý), giúp nhà vua trong việc kinh bang đất nước, giữ gìn kho lương, bà đã bị giặc giết trong lúc phát lương cứu đỡ dân làng. Cảm kích đối với tấm lòng bao dung của bà, nhà vua đã có chiếu phong cho bà là Phúc Thần, nhân dân Cô Mễ nhớ ơn và lập đền thờ ở vị trí kho lương trước kia.
Ðền bà Chúa kho nhìn về hướng Nam, phía trước đền là dải đồng trũng, uốn khúc theo triền núi bên dòng sông Cầu, quanh năm nước đầy tạo ra như một hồ lớn – gọi tên là Hồ Ðồng Trầm (Hiện đã có Quy hoạch xây dựng Khu Du lịch). Ðền có kiến trúc của thời Lê, được bố trí theo chiều dọc, chạy từ chân lên sườn núi kho. Cổng tam quan là công trình mở đầu cho cụm kiến trúc này, các công trình kiến trúc chính của Ðền bao gồm sân đền, hai dải vũ, toà tiền tế, công đệ nhị và hậu cung, tất cả tạo thành một thể thống nhất, uy nghi.
Ngày giỗ kỵ của Bà vào ngày 12 tháng giêng năm Đinh Tỵ 1077, hằng năm nhân dân địa phương tổ chức ngày tưởng nhớ đến bà rất trang nghiêm trọng thể, cũng vào dịp đầu xuân năm mới, hàng vạn khách thập phương trong cả nước đến chiêm bái, thắp hương và dâng phẩm vật kính lễ bà Chúa kho, cầu mong một năm mới an lạc thịnh vượng và hạnh phúc.
|
