Để tưởng nhớ sự kiện Thái tử Tất-đạt-đa từ bỏ lối tu khổ hạnh ép xác, trở về con đường trung đạo, tiếp nhận bát sữa của nàng Mục nữ. Nên vào ngày này, đời nhà Tống đến nay, đã hình thành tục lệ, từ vua quan đến mọi tầng lớp nhân dân trong xã hội, đều nấu “Cháo Tháng Chạp” để cúng dường Tam bảo.
Đối với những người có địa vị xã hội hoặc có khả năng ảnh hưởng đến người khác, thì sẽ chia sẻ với người cơ hàn những phẩm vật thiết yếu như: phát gạo, thưởng đồ vật hay nấu cháo phát miễn phí v.v…
Với mong muốn mang đến niềm vui và sự phấn khởi cho mọi người khi năm mới đến, “gạo tháng giêng tiền tháng chạp”.
Trong tự viện thường tổ chức thiền thất hoặc niệm Phật thất, có nơi thì tổ chức kiết đông an cư.
Đối với Thiền tông ở Nhật Bản, từ ngày mồng 1 tháng chạp đến mồng 8 tháng chạp, thì tất cả chúng trong Tự viện đều tạm dừng hết mọi công việc, tập trung cử hành Thiền thất.
Thường đến ngày mồng tám, thì đọc Kinh và hồi hướng về tất cả, với tất cả tinh thần tu tập hy vọng sẽ được giải thoát như đức Phật.
Vậy thì người Việt chúng ta – những người con Phật đã tổ chức ngày này như thế nào? Tại sao không tiến hành kỷ niệm ngày đức Phật thành Đạo, và qua đó kết hợp báo cáo kết quả hoạt động của một năm vừa qua, đưa ra kế hoạch hoạt động trù bị cho năm mới.
Nếu như vào ngày này, chúng ta cùng nhau cử hành lễ Phật thành Đạo, treo cờ, tổ chức tu học, lễ hoa đăng, phát quà cuối năm, v.v… và làm các công tác từ thiện quan tâm đến mọi người, chia sẻ tinh thần tự lợi lợi tha, đem tinh thần đó trở thành hiện thực, phát quà cho người bệnh, người già neo đơn, đem áo ấm cho những em nhỏ còn thiếu thốn hay những bữa cơm chay miễn phí làm ấm lòng người nghèo khó v.v.. Và quan trọng hơn là làm cho mọi người phản tỉnh lại một năm tu học của mình.
Tại các trường Phật học, nếu nhân ngày Đại lễ này, để tổng kết và cùng nhau cảm ơn sự đóng góp của Giáo sư giảng dạy, của quý Thầy cô, của Phật tử đã ủng hộ tịnh tài tịnh vật, cùng nhau đọc Kinh tụng chú hồi hướng, thì ý nghĩa biết bao nhiêu, mối quan hệ giữa chúng tại gia và xuất gia càng khắn khít hơn.
Trong ngày đại hoan hỷ ấy, đã làm chấn động cả tam thiên đại thiên thế giới, vô lượng vô số chư Phật Bồ tát chúng sanh sáu cõi hân hoan đợi chờ, ngày đó đáng để chúng ta cùng nhau làm lễ, thắp nến dâng hương cầu nguyện một năm cũ bình an đi qua và chuẩn bị đón ngài Di Lặc hạ thế, hóa độ chúng ta.
