Hoà thượng Thích Phổ Tuệ, Đệ tam Pháp Chủ Giáo hội Phật giáo Việt Nam, đã được Đức Phật gọi về bên Phật vào 3g22’ sáng ngày 21/10/2021 (16/10/Tân Sửu), Hưởng thọ 105 năm tuổi đời, 85 năm tuổi đạo. Tôi có duyên công tác được gần Hoà thượng gần 25 năm (1/4 thế kỷ).
Là bậc Thạch Trụ của Phật giáo, Hoà thượng luôn gần gũi với mọi người và diễn đạt những nội dung Của Đạo Phật rất đơn giản. Có lần tôi hỏi Hoà thượng về mối quan hệ Đạo và Đời, Ngài cười vui rồi nói:
Đạo của Đức Phật không cấy lúa trồng khoai để có cái ăn, không trồng dâu nuôi tằm dệt vải để có cái mặc, không làm ra vật dụng để dùng. Đạo có ăn, có mặc, có vật dụng để dùng là nhờ Đời cung cấp. Đời nuôi Đạo về vật chất. Đạo trả lại cho Đời bằng đạo đức từ bi, trí huệ sáng suốt để xây dựng Đời tốt đẹp bền vững. Người mang tâm phân biệt cứ nghĩ Đạo và Đời là hai. Với người hiểu biết thấu đáo thì Đạo với Đời là một trong thực thể xã hội. Nói xong Hoà thượng cười rất vui.
Ngày 20/01/2020 tôi về chùa Viên Minh thăm và chúc tết Hoà thượng, năm đó Ngài đã 104 tuổi, nhưng rất tỉnh táo vui vẻ. Ngài không tiếp ở phòng khách, không mặc y áo lễ như mọi lần mà giữ nguyên y áo sinh hoạt hàng ngày, đầu đội khăn tay. Ngài cười nói chuyện rất hóm hỉnh.
Tôi hỏi trời lạnh sao Hoà thượng không mặc ấm hơn, có mũ sao không đội mũ cho ấm,
Ngài cười rồi nói: tuổi này ấm lạnh cũng không có phân biệt nhiều, còn cái khăn này là “Vương miện của tôi đấy”, nói xong Ngài cười. Ấy nói thế nhưng có tuổi rồi, dùng khăn đội đầu lúc lạnh, có gì ở mặt ở tay lau cũng tiện.
Thật là mộc mạc, thật vui. Một nhà tu hành với vị thế lớn nhất trong GHPGVN nhưng luôn giữ gìn, sống không làm ảnh hưởng, vướng bận và vất vả cho bất cứ ai.
Bức ảnh tôi chụp cùng Hoà thượng có khăn che đầu là chính Ngài nói “Có sao chụp thế mới quý”. Không ngờ đó là bức ảnh cuối cùng tôi chụp cùng Hoà thượng.
Giờ thì Ngài đã về bên Phật. Cầu chúc Hoà thượng Cao đăng Phật Quốc.
Xin giữ lại tấm hình Ngài đội vương miện để hậu nhân hiểu thêm về Đạo Hạnh của Ngài./.
Bùi Hữu Dược – Nguyên Vụ trưởng Vụ Phật giáo, Ban Tôn giáo Chính phủ
