Đức Đạt Lai Lạt Ma đã chia buồn về sự ra đi của Đức Giáo hoàng Phanxicô, người đã qua đời vào thứ Hai tại Vatican. Lời tri ân của Đức Đạt Lai Lạt Ma là một trong nhiều lời tri ân từ khắp thế giới Phật giáo, nơi Đức Giáo hoàng Phanxicô được tưởng nhớ vì nhiều nỗ lực liên tôn của ngài. Đức Giáo hoàng đã phải chịu đựng tình trạng sức khỏe kém trong nhiều tháng, khiến các Phật tử và các nhà lãnh đạo tôn giáo khác trên khắp thế giới cầu nguyện cho ngài hồi phục vào tháng trước. Vào thời điểm ngài qua đời, Đức Giáo hoàng Phanxicô đã 88 tuổi.
Trong một lá thư gửi cho Đức Hồng y Leopoldo Girelli, Sứ thần Tòa thánh tại Ấn Độ, Đức Đạt Lai Lạt Ma đã bày tỏ nỗi buồn khi biết tin Đức Giáo hoàng qua đời. Đức Đạt Lai Lạt Ma tuyên bố rằng ngài đã cầu nguyện và chia buồn với những người anh em, chị em tâm linh của Đức Giáo hoàng, và với những người theo ngài trên khắp thế giới.
“Đức Thánh Giáo hoàng Phanxicô đã tận tụy phục vụ người khác”, Đức Đạt Lai Lạt Ma viết, “luôn thể hiện bằng hành động của chính mình cách sống một cuộc sống giản dị nhưng có ý nghĩa. Lời tri ân tốt nhất mà chúng ta có thể dành cho ngài là trở thành một người ấm áp, phục vụ người khác ở bất cứ nơi đâu và bằng bất cứ cách nào chúng ta có thể”.
Một buổi lễ tưởng niệm đang được cộng đồng Tây Tạng tổ chức tại Tsuglagkhang, ngôi chùa Tây Tạng chính ở Dharamsala.
Vị Thượng tọa Jinwoo, chủ tịch của Tông phái Jogye của Phật giáo Hàn Quốc, cộng đồng Phật giáo lớn nhất tại Hàn Quốc, đã gọi Đức Giáo hoàng Francis là một người thầy của nhân loại, người đã giúp thu hẹp khoảng cách giữa các tôn giáo. “Ngài đã dạy chúng ta giá trị của hòa bình và đoàn kết,” Jinwoo nói.
Giáo hoàng Francis, vị giáo hoàng đầu tiên của Dòng Tên và Mỹ Latinh, đã đặt sự hòa hợp liên tôn vào trọng tâm của triều đại giáo hoàng của mình, liên tục nhấn mạnh tầm quan trọng của đối thoại, tôn trọng lẫn nhau và hợp tác giữa các truyền thống tôn giáo trên thế giới. Trong suốt nhiệm kỳ của mình, ông luôn giao lưu với các nhà lãnh đạo của nhiều tín ngưỡng khác nhau, bao gồm cả Phật tử, và đã đến thăm một số quốc gia ở Châu Á có đông đảo người theo đạo Phật, thúc đẩy các giá trị chung như lòng trắc ẩn, hòa bình và phẩm giá con người.
Năm 2015, chỉ hai năm sau khi nhậm chức giáo hoàng, Giáo hoàng Francis đã mời 46 nhà lãnh đạo Phật giáo từ Hoa Kỳ đến Vatican để tham gia đối thoại, đặc biệt là tìm cách hợp tác để giải quyết các vấn đề xã hội.
Những nỗ lực của Đức Giáo hoàng Francis nhằm thúc đẩy đối thoại tôn giáo đã mở rộng sang các hoạt động có ý nghĩa hơn nữa với các cộng đồng Phật giáo. Năm 2019, ngài đã đến Thái Lan, nơi ngài gặp Đức Tăng thống Phật giáo tối cao và các nhà sư cao cấp khác tại Bangkok. Sự kiện này đánh dấu một thời điểm quan trọng trong quan hệ Công giáo-Phật giáo, vì hơn 93 phần trăm dân số Thái Lan là Phật tử Theravada.
Trong một cử chỉ đáp lại, Đức Phanxicô đã chào đón một phái đoàn các nhà sư Phật giáo từ Wat Phra Chetuphon (còn gọi là Wat Pho) đến Vatican vào năm 2022. Ngài bày tỏ lòng biết ơn đối với “tình bạn bền chặt” của họ và khuyến khích tiếp tục hợp tác với Giáo hội Công giáo ở Thái Lan, lưu ý rằng những cuộc trao đổi như vậy sẽ “mang lại tia hy vọng” cho nhân loại đang bị tổn thương của chúng ta.
Chuyến thăm Mông Cổ năm 2023 của Đức Phanxicô bao gồm một cuộc gặp gỡ liên tôn cấp cao với những người theo đạo Phật, Shaman giáo, Chính thống giáo Nga và Thần đạo. Mông Cổ, nơi Phật tử chiếm khoảng 51 phần trăm dân số, đã chứng kiến sự quan tâm mới đối với sự tham gia tôn giáo sau nhiều thập kỷ bị đàn áp. Trong bài phát biểu vào ngày 3 tháng 9, Đức Giáo hoàng khẳng định rằng đối thoại liên tôn “không trái ngược với tuyên bố” và ca ngợi tiềm năng của các truyền thống tôn giáo “vì lợi ích của toàn xã hội”.
Ngoài các chuyến đi của mình, Đức Giáo hoàng Phanxicô đã ban hành các bài viết quan trọng về tình anh em và hòa bình. Fratelli Tutti, một thông điệp được công bố vào năm 2020, ủng hộ tình đoàn kết toàn cầu và khuyến khích đối thoại giữa các nhóm tôn giáo. Giáo hoàng lập luận rằng xây dựng hòa bình đòi hỏi sự hợp tác giữa các truyền thống chứ không phải sự cô lập hoặc chia rẽ.
Năm 2018, Hội đồng Giáo hoàng về Đối thoại Liên tôn đã triệu tập một phái đoàn gồm các nhà lãnh đạo Phật giáo, Ấn Độ giáo, Kỳ Na giáo và Sikh tại Vatican. Phát biểu trước nhóm, Giáo hoàng tuyên bố: “Đối thoại và hợp tác là điều cần thiết vào thời điểm như thời điểm của chúng ta”, đặc biệt là trong bối cảnh căng thẳng toàn cầu và các hành động bạo lực.
Trong khi hoạt động tiếp cận của Giáo hoàng Francis nhận được nhiều lời khen ngợi, một số nhà phê bình trong và ngoài Giáo hội Công giáo đã đặt câu hỏi về những hàm ý thần học của sự hợp tác liên tôn sâu sắc. Tuy nhiên, Giáo hoàng Francis vẫn nhất quán trong quan điểm của mình rằng các giá trị đạo đức chung – chẳng hạn như lòng trắc ẩn, sự khiêm nhường và công lý – có thể tạo thành cơ sở cho sự hợp tác mà không làm ảnh hưởng đến bản sắc tôn giáo.
Các hoạt động liên tôn của Giáo hoàng Francis, đặc biệt là với các nhà lãnh đạo và cộng đồng Phật giáo, đã góp phần vào một nền văn hóa đối thoại và hiểu biết rộng lớn hơn. Triều đại giáo hoàng của ngài để lại một di sản được đánh dấu bằng sự cởi mở, khiêm nhường và cam kết bền bỉ trong việc xây dựng những cây cầu nối giữa các truyền thống tâm linh.
