Cuối tuần, nếu rong ruổi về miền đất Thanh Oai bạn sẽ có cơ hội biết đến ngôi chùa được xây dựng từ thời Trần – chùa Bối Khê (còn gọi là chùa Đại Bi).
Đặt chân lên đất chùa, du khách không khỏi ngỡ ngàng khi trước mặt là một cổng ngũ môn bề thế và một cây đa, cây đề tọa lạc trên bãi đất rộng và bằng phẳng. Phía sau cổng ngũ môn là một cây cầu nhỏ vắt qua con ngòi, dấu tích của dòng sông cổ Đỗ Động. Qua cầu đến tam quan là một ngôi nhà ba gian. Phía trên tam quan là gác chuông hai tầng tám mái. Đứng từ gác chuông nhìn ra mặt tiền của chùa, sẽ thấy một cảnh tượng cổ kính, hữu tình với cây đa, ngòi nước, cổng ngũ môn….
|
Chùa Bối Khê còn có một loại hoa sen cạn (có tên khác gần với nhà Phật hơn là lục liên). Đây là một loài cây quý, thường được trồng ở đình, chùa, miếu mạo, song, không phải chỉ ở chùa Bối Khê mới có (ở chùa Lý Quốc Sư cũng có loại hoa này). Ông Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, cứ vào trung tuần tháng 3 âm lịch hàng năm, cây nở nhiều nụ non giống như nụ sen dưới nước. Hai tuần sau thì nụ nở thành hoa, tỏa mùi thơm ngào ngạt, khiến cho du khách tưởng có một hồ sen trong chùa. |
Khác với kiến trúc của các chùa ở đồng bằng Bắc Bộ, chùa Bối Khê được bố cục theo lối “tiền Phật, hậu Thánh”. Nơi thờ Phật được bố trí ở tòa tiền đường và tiền bái. Tiếp theo là tòa thiêu hương và thượng điện thờ đức thánh Bối. Hai bên có hai dãy hành lang dài, bày 18 pho tượng La Hán, bao quanh nhà thiêu hương và thượng điện tạo thành thế kiến trúc “nội công, ngoại quốc”.
Theo ông Nguyễn Mạnh Hùng, bảo vệ di tích chùa Bối Khê, kiến trúc độc đáo nhất của chùa nằm ở tòa thượng điện (còn gọi là tòa tam bảo). Đây là tòa nhà mang đậm kiến trúc thời Trần, gồm 3 gian cấu tạo theo 4 hàng cột, với bốn đầu đao trông như một bông sen chúm chím nở. Vật liệu chính của tòa thượng điện làm bằng gỗ mít, được dựng vào khoảng thế kỷ 14. Đặc sắc hơn là các đầu bẩy chạm hình rồng kiểu thời Trần, và ở một số đầu đao, ngoài hình rồng còn có cả hình chim thần Garuda.
Đã sống và làm việc ở chùa hơn 20 năm, ông Hùng còn cho biết, một điều “độc nhất vô nhị” ở chùa Bối Khê, đó là sự tồn tại của một địa đạo trong khuôn viên của chùa. Địa đạo này dài 3 km, xuyên qua tòa thượng điện, chạy qua đền thờ Nguyễn Trực lưỡng quốc trạng nguyên (gần chùa Bối Khê) và chạy vòng quanh làng Bối Khê.
Chỉ tay về phía góc tường đã nham nhở vôi vữa, phía dưới là một căn hầm nhỏ và sâu hun hút, ông Hùng hồ hởi kể, “Ngày 19/12/1946, hưởng ứng lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến, nhân dân Bối Khê chúng tôi đã đào hầm để nuôi giấu cán bộ, cất trữ lương thực. Chính tại căn hầm này, nhân dân Bối Khê đã bẻ gẫy 3 lần tấn công của giặc Pháp, tiêu diệt 372 tên giặc trên đất làng Bối Khê.”
Căn hầm còn gắn liền với câu chuyện về nữ du kích Phạm Thị Đe, người đã sống và chiến đấu trong lòng địch 7 ngày đêm không có cơm ăn, nước uống. Nữ du kích được đức thánh Bối phù trợ nên đến ngày thứ 8 thì giặc Pháp rút, bà gắng sức lên cửa hầm và bị ngất. Nhờ sự giúp đỡ tận tình của bà con xóm làng, bà Đe dần hồi tỉnh và sau này đã sống thọ tới 85 tuổi. Ngày nay, nhân dân Bối Khê vẫn ca tụng bà là người đa phúc, đa lộc và đa thọ nhất làng.
Đất Việt giới thiệu một số hình ảnh chùa Bối Khê (Thanh Oai, Hà Nội):
 |
| Cổng ngũ môn chùa Bối Khê. |
 |
| Chính điện chùa Bối Khê. |
 |
| Hồ sen trong chùa. |
 |
| Sân và tam quan chùa nhìn từ mặt sau. |
 |
| Hai quả chuông lớn, đường kính 60 cm, cao 1 m được đúc và treo ở tầng trên cổng tam quan năm Thiệu Trị thứ 4 (1844). |
 |
| Tượng rồng gắn liền với chuông đồng được đúc tinh xảo. |
 |
|
Dấu vết ngôi giếng cổ bên tòa hậu điện. |
 |
| Đường xuống địa đạo. |
