Trúc Lâm – Khắc-cốp là một ngôi chùa mang phong cách văn hóa Việt và được bắt nguồn từ lòng thành của những người con đất Việt thành đạt nơi xứ người…
Nguyện ước một ngôi chùa Việt
Những biến động chính trị tại Liên Xô (trước đây) ảnh hưởng mạnh mẽ đến người nước ngoài sinh sống tại đây. Nhiều người Việt tại Nga đã ở lại U-crai-na làm ăn, sinh sống… Cộng đồng Việt Nam tại Khắc-cốp được hình thành cách đây hơn chục năm. Khắc-cốp là cố đô của đất nước U-crai-na xinh đẹp và được biết đến là một thành phố đa sắc tộc, đa tín ngưỡng.
Hai thập kỷ, khoảng thời gian không quá dài cho những thành công về kinh tế của cộng đồng người Việt tại U-crai-na. Nhưng như nhiều người con Việt xa quê trên khắp năm châu bốn bể, phía sau thăng trầm cuộc sống, bản sắc văn hóa Việt vẫn luôn được lưu giữ trân trọng, thiêng liêng. Người Việt theo đạo phật nhiều và ước nguyện được đi lễ chùa ngay trên đất bạn.
Ai sẽ thực hiện ước nguyện này? Các doanh nghiệp thành đạt tại U-crai-na, đứng đầu là Tập đoàn Technocom của các ông chủ trẻ vốn là cựu sinh viên tại Mát-xcơ-va đã biến ước mong của hàng nghìn bà con Việt kiều trở thành hiện thực: Xây dựng ngôi chùa Việt Nam trên đất U-crai-na. Tổng chi phí của ngôi chùa lên tới hàng triệu đô-la Mỹ, nhưng ngôi chùa không chỉ phục vụ nhu cầu tín ngưỡng của cộng đồng Việt kiều, nó còn có giá trị và ý nghĩa quan trọng: quảng bá hình ảnh văn hóa Việt Nam ra thế giới rộng lớn…
Sau này, khi đứng dưới tam quan ngôi chùa uy nghi, Chủ tịch danh dự Tập đoàn Technocom Phạm Nhật Vượng nhớ lại và chia sẻ về ý tưởng xây dựng một ngôi chùa Việt tại Khắc-cốp. Ông cho biết: "Chuyện ngôi chùa mang đậm văn hóa, tín ngưỡng Việt đã ấp ủ trong lòng tôi từ lâu".
Cách đây hai năm, Hòa thượng Thích Gia Quang, Phó Ban quan hệ quốc tế Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã được Tập đoàn Technocom mời sang chủ trì lễ động thổ xây dựng ngôi chùa Việt Nam đầu tiên tại U-crai-na.
Ít ai có thể ngờ, giữa đất nước U-crai-na lại xuất hiện một ngôi chùa với quần thể kiến trúc hùng vĩ, độc đáo nhưng đậm phong cách chùa Việt Nam. Trúc Lâm – Khắc-cốp có đầy đủ các hạng mục như các ngôi chùa trên đất mẹ Việt Nam: điện tam bảo, nhà tổ, Bảo tháp, tháp Quan âm, tháp chuông, tháp khánh, nhà khách, tam quan…
Thông điệp từ Trúc Lâm tự
Chùa Trúc Lâm – Khắc-cốp được "chăm chút" nhờ bàn tay của các nghệ nhân giàu kinh nghiệm trong nước. Hơn 100 thợ xây, thợ mộc, nghệ nhân từ bảy tỉnh phía bắc sang Khắc-cốp. Họ đều là những người thợ giàu kinh nghiệm, được tuyển chọn kỹ càng. Công việc dựng chùa tại Khắc-cốp đòi hỏi sự khéo léo và tinh tế như đắp hoa văn bằng giấy bản, giấy dó, trạm trổ mái cong và đúc nặn những linh vật thiêng. Các kỹ sư, kiến trúc sư người U-crai-na, những người đã có kinh nghiệm xây các giáo đường đạo chính thống được mời đến cùng phối hợp thực hiện.
Nhiều loại vật liệu xây dựng hiếm như ngói đỏ, gỗ quý, đá hoa… được chuyển từ Việt Nam sang, tất cả đều được kiểm tra kỹ lưỡng về chất lượng để bảo đảm công trình có thể chịu đựng được sương gió, băng giá của xứ sở bạch dương.
Người trực tiếp phụ trách về kỹ thuật thi công là kỹ sư trẻ Phạm Thành cho biết: Khi công trường đang xây dựng lúc nào cũng có khoảng một trăm công nhân, kỹ sư, nghệ nhân Việt Nam. Trong đó, phần việc quan trọng nhất là hoàn thiện nội thất, các chi tiết mái cong, đúc hoa văn rồng phượng và các công việc đòi hỏi kỹ thuật mà người địa phương không thể làm được do các nghệ nhân phụ trách. Những người thợ đất nước sở tại U-crai-na được giao phần việc điều khiển các phương tiện kỹ thuật như máy xúc, máy san đất, máy đóng cọc hoặc công việc xây thô.
Sau những nỗ lực ngày đêm không ngưng nghỉ của cả "thợ ta" và "thợ Tây", ngôi chùa Trúc Lâm – Khắc-cốp được hoàn thiện. Những ngày xây chùa trên đất U-crai-na của công nhân lao động Việt Nam kết thúc, nhưng niềm vui những ngày giao lưu văn hóa, kỹ thuật vẫn còn đọng lại. Anh em công nhân nhớ mãi câu chuyện vui về… cái điếu cày Việt Nam trên xứ sở bạch dương này. Ðiếu cày có lẽ là dạng văn hóa vật thể điển hình nhất chỉ Việt Nam có. Nó không chỉ làm cho nhân viên hải quan ở cửa khẩu nước bạn phải tò mò, nâng lên đặt xuống xem xét, mà còn làm các tay thợ xây dựng người U-crai-na xúm lại… đòi thử. Sau khi thấy cánh thợ Việt Nam "bắn" thuốc lào kêu xoành xoạch, một anh thợ trẻ bản xứ đã ngửa cổ dốc ngược chiếc điếu cày của bác phó mộc Hà Tây lên để… nhìn vào trong. Anh thợ này chỉ muốn biết vì sao điếu lại… reo vui như thế! Thế là bao nhiêu nước điếu hôi rình đổ hết vào người anh thợ "ham tìm hiểu".
Chưa hết, cũng chỉ vì cái tính tò mò, "thèm của lạ", một anh thợ xe ủi nặng ngót một tạ, mới sáng sớm chưa ăn gì đã đòi "bắn" một điếu thuốc lào Tiên Lãng. Sau khi rít một hơi tan ròn như người "nhớn", anh thợ đã đổ vật ra thẳng cẳng vì… say thuốc. Vui là vậy, nhưng với cánh thợ Việt Nam, có lẽ đó là những cuộc giao lưu văn hóa khó quên nhất.
Trong chuyến đi hoằng pháp tại châu Âu với Ðoàn Giáo hội Phật giáo Việt Nam, tôi có cơ duyên được thắp nhang và thành kính trước Ðức Phật dưới mái chùa Trúc Lâm – Khắc-cốp. Tôi thấy bà con Việt kiều ai ai cũng vui. Ðời sống tâm linh của cộng đồng người Việt tại đây đã phong phú hơn và bản sắc văn hóa Việt Nam, văn hóa Phật giáo được giữ gìn, củng cố ngay trên đất nước bạn.
Nhớ lại ngày khánh thành ngôi chùa, Ðại sứ Việt Nam tại U-crai-na Nguyễn Văn Thành nói với tôi: "Từ thời điểm ấy, một nét văn hóa mang đậm bản sắc dân tộc Việt Nam đã tô trên nền văn hóa châu Âu, trên nền văn hóa U-crai-na anh em có truyền thống lâu đời, cởi mở và bao dung…".
Thật xúc động khi chúng ta được chiêm ngưỡng những bông tuyết trắng tinh rơi từ trên trời cao xuống và đáp nhè nhẹ lên lớp mái ngói vảy cá còn tươi roi rói, lên tháp chuông của một ngôi chùa Việt.
Chùa Trúc Lâm – Khắc-cốp cho ta thông điệp: Những người con đất Việt, dù ở bất cứ nơi đâu trên trái đất cũng luôn hướng về đất mẹ. Và sau những thành công về kinh tế, họ minh chứng con đường trở về với cội nguồn văn hóa dân tộc cũng là một cách đi hiệu quả nhất để khẳng định thương hiệu Việt Nam trong mắt bạn bè thế giới.
