Chùa Thiên Trù hay chùa Ngoài nằm gần bến Trò trên dòng suối Yến, được ngài Trần Đạo Viên Quang chân nhân dựng vào năm 1686 và được trùng tu, phát triển thành ngôi đại già lam ở các thế kỷ kế tiếp. Bom đạn chiến tranh đã phá hỏng ngôi chùa vào các năm 1947, 1948 và 1950. Di tích xưa nay chỉ còn lại tháp Thiên Thủy, tháp Viên Công – một công trình nghệ thuật đất nung thế kỷ XVII và bia đá.
Năm 1985, chùa đã xây gác chuông 8 mái ở sân Thiên Trù. Từ năm 1989, Thượng tọa Thích Viên Thành cùng Ban xây dựng chùa Hương đã thực hiện công việc quy hoạch và tôn tạo toàn vùng, xây dựng chùa Thiên Trù ngày nay trên nền móng chùa cũ.
Thượng tọa viên tịch năm 2002, là vị trụ trì đời thứ 11 của Sơn môn Hương Tích đã nhập bảo tháp Chân Tịnh, một tháp đá xanh cấu trúc ba tầng mái cao 8,5m, được chế tác từ 53 phiến đá ở núi Nhồi, Thanh Hóa do một nhóm nghệ nhân ở Hoa Lư, Ninh Bình thực hiện năm 2003.
Từ chùa Thiên Trù, chúng ta có thể đến tham quan nhiều chùa – động khác ở Hương Sơn, như động Hinh Bồng, động Đại Binh, chùa Tiên, chùa Giải Oan, đền Cửa Võng, động Hương Tích… Gần 150 bậc đá dẫn vào lòng động Hương Tích, gọi là chùa Trong.
Chùa là một hang đá khổng lồ với nhiều đụn nhũ lô nhô được đặt nhiều tên : Đụn Gạo, Cây Vàng, Cây Bạc, Máng Lợn, Nong Kén, Đầu Cậu, Đầu Cô… Trong động có thờ tượng Bà Chúa Ba, một hóa thân của Bồ tát Quan Âm và bút tích của Tĩnh vương Trịnh Sâm : “Nam Thiên đệ nhất động” (động Phật thứ nhất trời Nam).
Hằng năm, hội chùa Hương kéo dài từ mồng 6 tháng giêng đến 25 tháng ba (âm lịch), là một trong những lễ hội lớn ở nước ta, thu hút hàng triệu Phật tử, du khách trong nước, nước ngoài đến tham quan, chiêm bái. Cáp treo chùa Hương dài 1.218,78m do Cộng hòa Áo sản xuất, công suất đạt 1.500 khách/giờ đã được đưa vào hoạt động từ đầu năm 2006.
Đặc biệt, trong mùa Lễ hội năm nay, vào ngày 08-02-2009, ông Lê Trần Trường An, Tổng Giám đốc Công ty VietKings – Trung tâm Sách kỷ lục Việt Nam đã đến viếng chùa Thiên Trù và trao cúp lưu niệm kỷ lục cùng giấy xác lập kỷ lục Lễ hội Phật giáo hằng năm có thời gian dài nhất Việt Nam cho đồng sở hữu: Đại đức Thích Minh Hiền, trụ trì chùa Thiên Trù – Hương Tích và ông Nguyễn Chí Thanh, trưởng ban quản lý khu di tích thắng cảnh Hương Sơn thuộc UBND huyện Mỹ Đức, thành phố Hà Nội.
Thắng cảnh chùa Hương đã được Bộ Văn hóa công nhận là Di tích lịch sử – văn hóa quốc gia.
Đền Trình
Suối Yến
Khách hành hương trên Suối Yến
Cầu Hội Xá
Núi Mâm Xôi
Cổng chùa Thiên Trù
Gác chuông chùa Thiên Trù
Chùa Thiên Trù
Điện Phật chùa Thiên Trù
Tháp Thiên Thủy
Điện Phật trong động Tiên Sơn
Động Hương Tích
Bút tích của Chúa Trịnh Sâm: Nam Thiên Đệ Nhất Động
Điện Phật trong động Hương Tích
Tượng Bà chúa Ba trong Động Hương Tích
Nhũ đá Cây Vàng trong động Hương Tích
Đại đức Thích Minh Hiền – trụ trì chùa Hương nhận cúp lưu niệm và giấy xác lập kỷ lục Việt Nam
Ảnh lưu niệm: đoàn công tác Vietbooks; đại diện chính quyền huyện Mỹ Đức, xã Hương Sơn; Đại đức trụ trì chùa Hương và một số Phật tử chùa Hương
Khách hành hương
Khách hành hương
Quầy hàng lưu niệm
Bài và ảnh: Võ Văn Tường
Xem thêm:
