Lớp học không điện
Bản Xa Mang, một trong những bản người Thái ở xã Sơn Điện (huyện vùng cao Quan Sơn, Thanh Hóa) nằm trong vùng lõi của rừng đặc dụng Na Mèo. Vượt qua quãng đường dài 10km đầy sỏi đá, dốc cao, len lỏi dưới những tán lá rừng rậm rạp, chúng tôi đến điểm lẻ khu Xa Mang, thuộc trường Mầm non Sơn Điện 1, xã Sơn Điện, huyện Quan Sơn.
Học sinh điểm lẻ Xa Mang chơi trò bấp bênh
Tại khu lẻ Xa Mang có hai lớp học do hai cô giáo trẻ phụ trách, bao gồm một lớp mẫu giáo bé và một lớp mẫu giáo lớn. Đến thời điểm hiện tại, cả khu Xa Mang chỉ có 23 học sinh, hai phòng học được người dân bản quyên góp tre, gỗ, mái ngói prô-xi-măng để xây dựng cho con em theo học. Những đồ chơi, khu vui chơi cho học sinh được người dân làm từ cây tre, tấm ván gỗ lấy trên rừng.
Hàng năm, khi lớp học, hay đồ chơi cho trẻ bị hư hỏng, người dân trong bản Xa Mang lại tập trung lên rừng chặt tre, lấy gỗ đem về để sửa lại. Từ khi thành lập đến nay, điểm lẻ Xa Mang vẫn chưa có điện thắp sáng, phục vụ cho việc học của học sinh. Khi mùa hè trời nóng bức, không có điện để quạt mát, mùa đông lạnh giá, tối trời do không có điện thắp sáng nên đành phải mở hết cửa sổ để lấy ánh sáng tự nhiên.
Những dụng cụ trò chơi của các em học sinh được làm từ tre rừng
Cô Hà Thị Loan, phụ trách khu Xa Mang, cho hay: “Lớp học được xây dựng đơn sơ bằng tre, gỗ, mùa đông thì rét run người, mùa hè thì nóng bức, tội các cháu lắm. Đồ chơi cho học sinh không có, điện cũng không, mùa đông không có điện thắp sáng nên lớp học khá tối tăm, học sinh chịu rất nhiều thiệt thòi”.
Rời điểm lẻ Xa Mang, tiếp tục vượt hơn 10 km đường đất dốc cao, giữa một bên là vách đá dựng đứng và một bên là vực sâu nằm trong rừng đặc dụng Na Mèo, chúng tôi tìm đến khu lẻ Na Hồ, ở bản Na Hồ, xã Sơn Điện. Tại điểm lẻ Na Hồ có hai lớp học, với 28 học sinh, phòng học được người dân trong bản làm bằng gỗ, tre lợp lá cọ. Đồ chơi cho học sinh Mầm non nơi đây cũng hoàn toàn được người dân trong bản làm bằng cây tre, lá cọ.
Khu lẻ Xa Mang vẫn chưa có điện
Cô Lò Thị Hồng, giáo viên điểm lẻ Na Hồ, chia sẻ: “Trường học được xây dựng đơn sơ bằng ván gỗ, lợp lá cọ rét buốt vào mùa đông, dột vào mùa mưa, rất khó khăn cho việc ở lại học bán trú của học sinh. Do điều kiện kinh tế khó khăn nên người dân luôn mong mỏi có được một lớp học khang trang, đáp ứng việc học cho học sinh”.
Chia sẻ về những khó khăn nơi đây, cô Vi Thị Chiến, Hiệu trưởng Trường Mầm non Sơn Điện 1, cho biết: “Đời sống giáo viên, học sinh nơi đây còn gặp nhiều khó khăn thiệt thòi. Ngoài khu lẻ Xa Mang, Trường Mầm non Sơn Điện 1 còn có khu lẻ Na Hồ, khu Sủa – Na Phường, cũng gặp nhiều khó khăn, lớp học được xây dựng đơn sơ”.
Lớp học làm đơn sơ bằng gỗ rừng, không thể ngăn cái giá lạnh khi đông về
“Chế” lốp xe, phế thải thành đồ chơi cho trẻ
Từ điểm lẻ Na Hồ, bản Na Hồ, xã Sơn Điện, chúng tôi tiếp tục đi bộ, vượt qua hai cây cầu tre chênh vênh bắc qua sông Luồng để đến bản Sủa và bản Na Phường.
Bản Sủa và Na Phường là hai bản nằm biệt lập, bị chia cắt với các bản còn lại bởi con sông Luồng, muốn sang hai bản trên buộc phải đi qua hai chiếc cầu tre bắc ngang qua hai nhánh sông Luồng. Bản Sủa và bản Na Phường, nơi có khu điểm lẻ Sủa – Na Phường, của trường Mầm non Sơn Điện 1, dành cho học sinh hai bản Sủa – Na Phường.
Cô Lương Thị Điệp bên một chiếc lốp xe ô tô phế thải được chế thành trò chơi bập bênh cho trẻ
Khu Sủa – Na Phường có 3 lớp học với 44 học sinh, lớp học được người dân bản xây dựng hoàn toàn bằng tre, gỗ, lá cọ. Sân trường có một bãi đá xanh lớn, trở thành nơi vui chơi cho học sinh. Các loại đồ chơi như đu quay, bập bênh được làm bằng gỗ, tre. Lốp xe máy, ô tô, xe đạp hư hỏng cũng được các cô giáo tận dụng từ những quán sửa xe đem về trường, sơn mầu lại để làm trò chơi cho các em học sinh.
Lốp xe ô tô hư hỏng được các cô giáo chế tạo thành đu quay cho trẻ
Cô giáo Lương Thị Điệp, phụ trách điểm lẻ khu Sủa – Na Phường chia sẻ: “Mỗi khi đi qua các quán sửa xe, chúng tôi lại xin những lốp xe máy, xe đạp, xe ô tô đã hư hỏng mang về rồi quét sơn để làm đồ chơi cho các em học sinh Mần non. Ngoài ra, những đồ chơi của trường đa số được các phụ huynh học sinh làm bằng cây tre trên rừng. Do lớp học thiếu đồ chơi cho học sinh nên rất mong muốn được sự giúp đỡ của các nhà hảo tâm đầu tư về đồ chơi cho các em học sinh”.
Lớp học đơn sơ được làm bằng tre, lợp lá cọ
Các học sinh mẫu giáo khu điểm lẻ Na Hồ vui tươi bên những trò chơi do người dân bản tự chế
Khu vui chơi của trẻ là một bãi đá với những chiếc lốp xe máy, xe ô tô đã hư hỏng được sơn mầu
Trò chơi của trẻ được dân bản làm từ các vật liệu lấy trên rừng
Thấu hiểu những cơ cực của các giáo viên cắm bản vùng cao, ngoài các bản Xa Mang, bản Na Hồ, bản Sủa và bản Na Phường (xã Sơn Điện, Quan Sơn, Thanh Hóa) Cánh Én sẽ tiếp tục mang ánh sáng điện năng lượng mặt trời đến cho những điểm trường bản khó khăn khác tại các tỉnh vùng cao như Tía Tâu, Huổi Điết, Huổi Sấy, Púng Trạng, Nậm Piền, Huổi Gió, Đán Đeng, Nậm Cang, Huổi Chả, Nậm Chua Nậm Cang (xã Mường Tùng, Mường Chà, Điện Biên); bản Xá Nhá B, Pá Pháy (xã Co Mạ, Thuận Châu, Sơn La); bản Nậm Lậu, bản Nong (xã Nậm Lầu, Thuận Châu, Sơn La); bản Phúng Bửa (xã Na Ư, Điện Biên)… để tiếp thêm nguồn năng lượng bằng tình thương và sự đồng cảm đến nỗi vất vả, cơ cực của thầy trò vùng cao trước dịp tết đến xuân về.
Những hình ảnh ghi nhận về cuộc sống các em học sinh tại bản Xá Nhá B, Pá Pháy (xã Co Mạ, Thuận Châu, Sơn La)
Giờ tập thể dục buổi sáng của các em
Một góc điểm trường…
Chờ đợi để đến lượt chơi
Trò chơi bập bênh mà các em yêu thích nhất
Giờ ra chơi
Không gian lớp học của các em
Con đường đến trường hàng ngày của các em
Còn nhiều lắm sự gian nan vất vả
