Thật ra, tập tục đốt giấy tiền vàng bạc chỉ bắt đầu từ triều đại nhà Hán trở về sau. Tiến sỹ Vương Dữ đời Đường từng nói: “Vào thời Hán, mỗi khi tang lễ người ta đều chôn theo tiền bạc, về sau họ dùng tiền mã để làm việc chôn cất”. Điều này cho ta thấy rằng: bắt đầu từ thời nhà Hán trở về sau, mỗi khi mai táng người chết đều chôn theo tiền giấy. Bởi vì, người Trung Quốc từ xưa đến nay đều cho rằng: con người sau khi chết đều trở thành quỷ “Nhân sở quy vi quỷ” (Thuyết Văn Giải Tự), người chết đã là quỷ, cho rằng thế giới của quỷ cũng giống trên dương gian, chỉ là vì âm dương cách biệt mà thôi. Vì vậy, họ cho rằng quỷ cũng cần phải sinh hoạt , và cũng cần phải dùng đến tiền, cho nên khi mai táng, họ đã chôn theo tài sản tiền bạc cho người đã tạ thế.
Về sau, có nhiều người cảm thấy dùng tiền thật để mai táng quả là đáng tiếc, nên đã dùng giấy giả làm như tiền thật, đốt cho ma quỷ dùng. Mãi đến ngày nay, việc đốt tiền mã đã trở nên phổ biến, “ngân hàng địa phủ” cũng đã phát hành rộng rãi khắp nơi.
Và những quan niệm mê tín, không lành mạnh này hầu như lại được bắt đầu từ những cộng đồng tín ngưỡng tôn giáo, họ dùng giấy tiền vàng bạc, nhà lầu xe hơi và những vật quý giá giả tạo, thậm chí có những nơi rất dã man, dùng cả súc vật và con người đem đi hỏa thiêu để tế lễ, cúng kỵ.
Nói đến việc dùng lửa để thiêu đốt những đồ mã, có thể có liên quan đến tôn giáo thờ lửa, vì họ tin rằng thần lửa có thể đem những đồ đạc được thiêu đốt chyển đến quỷ thần. Thần lửa của phái A Kỳ Ni (Lê Câu Phệ Đà) – Ấn Độ giáo có công năng như thế.
Nhân gian Trung Quốc cho rằng: đem giấy tiền vàng bạc giả, các loại đồ mã như ngựa, xe, phòng ốc thậm chí những thứ hiện đại như xe hơi, máy bay, di động.v.v… thiêu đốt thì quỷ thần sẽ thọ dụng được.
Thực ra, Phật giáo không cho rằng mọi người sau khi chết đi đều trở thành quỷ, làm quỷ chỉ là một trong sáu nẻo luân hồi mà thôi. Phật giáo càng không tin việc quỷ thần có thể thọ dùng được những đồ mã của chúng ta đốt cho họ. Phật giáo chỉ tin rằng những người thân quyến của người chết nên thay họ làm việc bố thí, cúng dường, trai tăng, hồi hướng công đức cho vong linh được siêu thoát. Còn những việc mê tín trên không chút liên quan lợi ích cho người quá cố.
Phật giáo không những không tin việc đốt đồ mã, mà còn chủ trương khuyên tín đồ đối với người tạ thế, không nên dùng quan tài quý giá, không mặc cho họ những gấm vóc lụa là, không nên phí quá nhiều tiền của sức lực cho việc mai táng. Chỉ nên vì họ thay đổi y phục sạch sẽ thường ngày, đem những tài vật quý giá, những y phục đồ dùng còn tốt bố thí cho người nghèo, nếu như có tiền, nên tăng cường làm việc bố thí cúng dường để hồi hướng công đức cho họ, chỉ có như vậy, vong linh người chết mới nhận được lợi ích thiết thực. Ngược lại, nếu đem những đồ đạc quý giá chôn theo họ thì thật là luống phí mà chẳng lợi ích chi, đó chỉ là hành vi mê tín, càng không phải là việc mà một Phật tử chân chánh nên làm.
Đáng tiếc thay ngày nay, rất nhiều Phật tử không hiểu rõ điều này, thậm chí từ Trung Quốc đến Đài Loan, còn phát minh ra loại giấy tiền gọi là “tiền vãng sanh”, in chú Vãng Sanh bằng chữ Phạn lên trang giấy bạc nhỏ, đem đốt cho người chết dùng. Thật ra, công hiệu của việc tụng chú cùng với tác dụng của việc đốt tiền mã là hai vấn đề khác nhau. Nếu căn cứ kinh Phật mà nói, thì kinh sách được in ra là để truyền bá, để người người cùng nhờ công đức trì kinh mà được an vui giải thoát, nếu kinh in ra mà đem dốt đi là không được, đốt kinh là phải tội.
Hiện nay lại có những Tăng Ni vì cư sỹ tại gia mà tụng kinh, bái sám, cúng thí, làm pháp thủy lục .v.v.. đều phải viết văn sớ, sau khi đọc sớ xong đem đi đốt. Những việc làm đó đều là bắt chước theo phép phù lục của Đạo giáo, họ hướng đến các vị thần mà họ sùng bái tâu sớ, làm phù phép trừ tà đuổi quỷ. Riêng đối với Phật giáo, những việc làm này đều là mê tín, hoàn toàn không có căn cứ.
Phật giáo chủ trương nhân quả luân hồi và tất cả đều do nơi lòng chí thành mà có cảm ứng, nếu như tâm nguyện chí thành rồi thì không cần phải dùng đến những việc như đốt sớ và giấy tiền vàng bạc. Nếu đem tiền của để phí phạm vào những việc này thì dù có đốt đi trăm ngàn tờ giấy bạc, nhà lầu, xe hơi cũng chỉ vô ích mà thôi.
Trích: “Chánh Tín Phật pháp” – Pháp sư Thích Thánh Nghiêm
