Hiện trên thế giới, có ít nhất 4 hình thức truyền bá, giáo dục tư tưởng Phật giáo không giống nhau. Các hình thức này cùng song song tồn tại trong nhân gian làm cho chúng ta mê mờ và mù quáng.
Thứ nhất, Phật giáo truyền thống, tức là nền giáo dục Phật Đà đang dần dần không được coi trọng.
Thứ hai là Phật giáo trên tư tưởng của một Tôn giáo. Phật giáo vốn không phải là tôn giáo, nhưng ngày hôm nay đã bị biến thành một tôn giáo. Mỗi khi nghe ai đó nói rằng Phật giáo là một tôn giáo, chúng ta không có cách gì để phủ nhận.
Tại sao vậy? Bởi hình thức hiện nay Phật giáo đang hiện bày ra bên ngoài đúng với bản chất của một Tôn giáo.
Các tự viện Tùng lâm ngày trước đều có:
Ngày sáu thời chuyên tâm tu tập
Không chuyện trò đón tiếp vãng lai
Bây giờ còn chùa nào giữ được trong suốt 12 tháng hay chỉ được trong 3 tháng an cư kết hạ tập trung?
Tu tập có nhiều hình thức; hoặc là ngồi thiền, hoặc là niệm Phật hay trì tụng chân ngôn… cho nên người tu hành phải dụng công đủ ngày 6 thời chuyên tâm như vậy, giải hành tường ưng.
Giờ nghe giảng thì nghe giảng, giờ chấp tác là chấp tác, giờ nghiên cứu thảo luận thì nghiên cứu thảo luận. Còn lại thì tu tâm thanh tịnh, tu giác chính định. Mỗi ngày cứ nhất nhất như vậy theo thời khóa biểu mà dụng công, đương nhiên vọng niệm sẽ bớt đi cho nên thành tựu rất nhanh.
Còn bây giờ đến các tự viện chúng ta chỉ còn thấy hàng ngày 2 thời tụng kinh, rồi cúng Phật và làm các Phật sự để kiếm chút ít phúc báo mà thôi. Dường như hôm nay chúng ta đang lấy việc phụ làm việc chính? Cho nên có thể đau xót mà nói Phật giáo đã thật sự trở thành một tôn giáo rồi.
Thứ ba là học thuật. Phật giáo đang bị biến thành học thuật, thành một bộ môn triết học. Ngày nay có rất nhiều trường Đại học Phật giáo đang được mở ra. Tam tạng thánh giáo dường như đang được biến thành Triết học Kinh Phật. Đến khi Triết học hóa Kinh Phật để giảng dạy, để phân tích dường như cũng sai hết bản ý Phật Tổ.
Các nhà triết học Kinh Phật, các vị thử nghĩ xem, giáo dục Phật giáo; vốn nó đã là một đại học hoàn chỉnh, tất cả các vấn đề các khoa hệ đều được bao quát trong đó. Ấy vậy mà ngày nay quý vị chỉ nhận định nó như một bộ môn triết học và đưa nó trở thành một góc độ nhỏ.
Ngài Tịnh Không đã từng khẳng định rất hay rằng “Phật giáo không phải là triết học mà cũng không phải là tôn giáo. Phật Pháp là Phật Pháp. Phật pháp là vì sự cần thiết của hết thẩy chúng sinh.”
Tại sao? Bởi Phật giáo thực sự có thể giúp chúng ta giải quyết được rất nhiều vấn đề; từ cuộc sống hiện tại cho đến việc sinh tử trong tương lai. Không có việc nào Phật giáo không thể không giải quyết.
Nội hàm của Phật giáo là cực kỳ tinh túy, sâu sắc và rộng lớn. Nhận định Phật giáo là bộ môn học thuật có nghĩa đang làm méo mó và biến dạng Phật giáo vậy.
Thứ tư là tà phái ngoại đạo. Trong khoảng thời gian gần đây, dường như Phật giáo của tà phái ngoại đạo đang ngày càng xuất hiện nhiều và hoạt động rất mạnh. Đây là điều vô cùng bất hạnh cho Phật giáo.
Nên biết rằng, tư tưởng của Phật giáo là tư tưởng khuyến thiện. Đức Phật luôn dạy mỗi con người phải nên cải tà quy chính để trở thành một con người tốt.
Phật giáo học thuật truy cầu chân lý và nghiên cứu tri thức. Đối với xã hội không có tổn hại gì lớn lắm. Nhưng nếu như biến Phật giáo thành tà giáo ngoại đạo, đem Phật pháp làm chiêu bài lừa dối, dụ khị chúng sinh, làm tổn hại chúng sinh, làm rối loạn xã hội, gây nguy hại đến sự an toàn của quần chúng nhân dân. Đó là sự biến chất không thể tưởng tượng được. Giả trang thiền tướng, dùng lời nói, dùng hành vi để hấp dẫn và lôi kéo, gây mê hoặc long người, đến khi nghĩ lại thì không kịp nữa rồi.
Vâng, dù biết hay cố tình không biết thì hiện nay trong xã hội cũng đang tồn tại 4 hình thức Phật giáo như vậy.
Phải làm gì đây, phải học theo hình thức Phật giáo nào để thật sự lợi ích cho nhân sinh?
