Một lòng quý kính bậc Ân Sư
Cỏ úa sầu thương phút giã từ
Duyên trần vừa mãn, hoa sen nở
Thanh thản Người rời cuộc huyễn hư.
Đất trời Nam mang màu nắng trưa vương chút gió nhạt của mùa mưa khiến cho lòng người tiễn đưa xen nỗi u hoài cùng cảm khái. U buồn vì một đời người đã đi qua, cảm khái vì tình người cao đẹp quá. Vẫn biết cuộc đời là vô thường, là phù du ảo mộng, đổi thay là lẽ vô thường, hợp tan là trò dâu bể, trăng có khi tròn khi khuyết, người có lúc hợp lúc tan,…sinh ly từ biệt là lẽ thường tình của tạo hóa, Sinh, Diệt, Hợp, Tan nào thuận theo ý thích của riêng ai:
Nắng trải đầy sân ngập lá vàng
Một đời tu sĩ đã sang trang
Dẫu biết vô thường đời như thế
Vẫn xót lòng đau ngấn lệ tràn!
Trong không gian đượm buồn man mác, mới ngày nào đó Hòa thượng còn vương nụ cười hiền hòa, lời nói ân cần cởi mở, mà hôm nay tại Trúc LâmThiên Trường lại bồi hồi tiễn chân Người ra đi mãi mãi. Từ sáng sớm, rất đông chư Tôn đức Tăng Ni quang lâm linh đài, Phật tử và quan khách khắp nơi đã vân tập về nơi tôn trí kim quan để tiễn biệt giác linh Hòa thượng một lần sau cuối trước khi về với cõi “Vô sinh bất diệt”.
Quang lâm chứng minh và hộ niệm cho buổi lễ có: Hòa thượng Chủ tich HĐTS TƯ GHPGVN ; cùng chư Tôn HT Lãnh đạo TƯ GHPGVN ; chư Tôn đức giáo phẩm BTS các tỉnh thành lân cận,Chư Tôn đức BTS các huyện thị thành phố trong và ngoài Tỉnh, Chư Tôn đức Tăng Ni trụ trì các chốn tổ đình, các chốn trụ xứ, sơn môn pháp phái, đồng các môn đồ pháp quyến. Cũng như Tăng Ni sinh của các khóa học tại trường TCPH tỉnh Nam Định về dâng hương bày tỏ lòng thành kính trước Giác linh Hòa thượng.
Cùng sự có mặt của đại diện lãnh đạo Giáo hội TƯ, BTS các Tỉnh, Thành là các Cơ quan Đảng, Nhà nước, Mặt trận, Ban, Ngành các cấp, đại diện Thành uỷ, HĐND, UBND, UBMTTQ các phòng ban ngành Tp Nam Định; các xã phường, xã trên địa bàn cùng đông đảo nhân dân, phật tử về dự.
Về tham dự và tiễn đưa Hoà Thượng còn có môn đồ pháp quyến, thân quyến cùng hàng ngàn Phật tử gần xa thành tâm tiễn biệt Người trở về cõi Niết trong nỗi xót xa vô hạn.
Trong không khí trang nghiêm, thành kính của buổi lễ, thay mặt cho ban tổ chức lễ Tang, TT Thích Quảng Hà- Phó Chủ tịch HĐTS TƯ GHPGVN, Phó TT Ban Trị sự GHPGVN tỉnh Nam Định đã cung tuyên tiểu sử Cố Hòa thượng Thích Hạnh Nghiêm.
Được biết, Hòa thượng THÍCH HẠNH NGHIÊM, thế danh Đoàn Thế Hệ, sinh năm Mậu Tý (1948), tại xóm 5 thôn Sỹ Lâm Đông, xã Nghĩa Lâm, huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định. Thân phụ là cụ Đoàn Phú Tự pháp danh Huyền Cao, thân mẫu là cụ Phạm Thị Nhất pháp danh Diệu Hồ. Hòa thượng được sinh trưởng trong một gia đình trung nông, phúc hậu, nhân từ, có nền nếp gia phong và kính tin Tam bảo. Hòa thượng là người con thứ 7 trong gia đình có 10 anh chị em, 6 trai, 4 gái. Nhờ đã gieo căn lành từ nhiều kiếp, sớm giác ngộ được cõi đời là huyễn, thế sự phù du, năm 7 tuổi(1955) Hòa Thượng được song thân cho ra chùa làng Sỹ Lâm Đông( Phúc Lâm Tự) cầu xin được xuất gia.
Sau khi xuất gia, Người được Hòa thượng bản sư cho đi học Phật pháp tại các chốn Tổ đình. Năm 1969 Ngài được Hòa thượng bản sư cho đăng đàn thụ giới Sa di tại chùa Sỹ Lâm Đông với Pháp hiệu là Hạnh Nghiêm và được đăng đàn cầu Tỳ khiêu với Bồ Tát Giới tại Tổ đình Thánh Ân( chùa Cả), thành phố Nam Định năm 1972 do cố Hòa Thượng Thích Gia Thái làm Đàn đầu Hòa thượng. Sau đó Ngài được cho y vào cố Hòa Thượng Thích Gia Thái tổ đình Thánh Ân, ở đó tu hành học đạo. Năm 1977, Hòa Thượng đã cởi áo Cà sa khoác chiến bào lên đường làm nhiệm vụ Bảo vệ Tổ quốc, đã đưa Hòa Thượng từ một người xuất gia chân chính thành một chiến sĩ cách mạng kiên trung. Tháng 9 năm 1979 khi đất nước thanh bình, Ngài trở lại chốn Thiền gia tu học. Ngày 9/1/1979 Ngài được cố Hòa thượng Thích Quảng Khâm- Trưởng hội Phật Giáo tỉnh Hà Nam Ninh, làm Hòa Thượng Giới sư đính lại pháp tại chùa Phúc Hà, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình.
Tiếp nối hạnh nguyện của chư vị tiền bối Tổ sư, Ngài luôn nỗ lực phấn đấu trang nghiêm tự thân, trang nghiêm giới đức, cập nhật hóa những tri thức Phật học tùy thời để phổ độ chúng sinh. Hai mươi ba năm xây dựng và trưởng thành của Trường TCPH tỉnh Nam Định luôn gắn liền với công lao to lớn của Hòa Thượng. Người đã tham gia giảng dạy, đào tạo hơn 700 Tăng Ni cho Phật giáo tại trường TCPH tỉnh Nam Định. Năm 1999, Hòa thượng làm Hiệu trưởng cho đến ngày xả báo an tường. Bên cạnh đó, Hòa thượng còn trao truyền giới châu tuệ mạng cho hàng trăm Tăng Ni mới xuất gia và hàng vạn Phật tử tại gia, thông qua các đại Giới đàn do BTS và các Tổ đình tổ chức. Người được thỉnh làm Giới sư, Tôn chứng sư, Yết ma A Xà Lê, Tuyên Luật Sư, Đàn đâù Hòa Thượng trong các giới đàn tại Nam Định. Để đền đáp công ơn Thầy tổ và trang nghiêm ngôi Tam bảo, Người đã cùng Sơn môn pháp phái nỗ lực trùng tu chốn Tổ chuà Cả( Thánh Ân Tự) ngày một trang nghiêm, xứng đáng là cơ sở Phật Giáo tiêu biểu của tỉnh. Năm 1995, Ngài lại được kiêm Trụ trì chùa Hậu Bồi, huyện Mỹ Lộc, tỉnh Nam Định. Năm 1987, tại Đại hội Phật giáo tỉnh Hà Nam Ninh lần thứ hai, Hòa thượng được suy cử làm Phó Thư kí BTS Phật giáo tỉnh. Năm 1992, tỉnh Nam Hà Ninh tách thành hai tỉnh Hà Nam và Ninh Bình, tại Đại hội Phật giáo tỉnh Nam Hà, Hòa thượng được tín nhiệm suy cử làm Chánh Thư Ký hội Phật giáo tỉnh. Năm 1996, tỉnh Hà Nam lại tách thành hai tỉnh Hà Nam và Nam Định. Tại Đại hội Đại biểu Phật giáo tỉnh Nam Định lần thứ V, Người được suy cử làm Phó Ban Trị Sự Tỉnh hội Phật giáo tỉnh Nam Định. Tháng 11 năm 1997, tại Đại hội Đại biểu Phật giáo toàn quốc lần thứ IV, Hòa thượng lại được cử làm Uỷ viên Hội đồng Trị sự Trung Ương Giáo hôi PGVN. Năm 1999, Người được suy cử giữ chức Phó Ban Thường trực tỉnh hôi Phật giáo tỉnh Nam Định, kiêm Trưởng ban Thường trực tỉnh hội Phật giáo Nam Định,kiêm Trưởng Ban Trị Sự Phật giáo thành phố Nam Định. Tháng 10 năm 2000 đến nay, Hòa thượng được suy cử giữ chức Trưởng BTS GHPGVN tỉnh Nam Định, Hiệu trưởng trường Trung cấp Phật học tỉnh Nam Định. Với những công đức mà Người đã cống hiến, Người đã được Nhà nước Cộng hòa xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, Uỷ ban Trung Ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tặng thưởng:
– Huân chương Vì sự nghiệp đại đoàn kết toàn dân.
– Bằng khen của Thủ tướng Chính Phủ
– Kỷ niệm chương của Ủy Ban Trung ương MTTQ VN
– Kỷ niệm chương của Ban Dân Vân Trung Ương
– Kỷ niệm chương của Bộ Công An
– Bằng Tuyên dương công đức của GHPGVN
Và nhiều huân huy chương cao quý, bằng giấy khen các cấp, các Ban ngành khác.
Hoà Thượng đã có những đóng góp, những công đức to lớn góp phần xây dựng và bảo vệ khối đại đoàn kết dân tộc, phụng sự đất nước. Ngài là một bậc Tôn sư khả kính đã có nhiều công lao giáo dưỡng và dìu dắt môn đồ đệ tử trưởng thành, noi gương từ, bi, hỷ, xả, tự giác, giác tha của Ngài để bền vững đạo tâm và trang nghiêm giáo hội.
Những tưởng Hòa Thượng trên bước đường phục vụ Đạo pháp và chúng sinh còn đóng góp nhiều hơn nữa, thế nhưng vào ngày 15.11.2016 Hòa thượng lâm trọng bệnh. Mặc dù đã được TWGHPGVN, GHPGVN tỉnh Nam Định, BTS GHPGVN thành phố Nam Định, Môn đồ pháp phái Sơn môn Ân Phú Cổ, Tổ đình Thánh Ân và các Y, Bác sỹ bệnh viện Quân y Trung ương 108, Bệnh Viện Hữu nghị Việt Xô, Bệnh Viện Đông Đô tận tình cứu chữa, nhưng Hòa Thượng đã từ bỏ huyễn thân, thuận lý vô thường, thâu thần an nhiên thị tịch vào lúc 07 giờ 50 phút, ngày 26 tháng 7 năm 2017(ngày 4 tháng 6 năm Đinh Dậu). Trụ thế 70 năm, hạ lạp 44 năm.
Thế là, khi hạnh nguyện hoằng dương Phật pháp, tế độ chúng sinh của Hòa thượng đã viên mãn, Ngài xả báo thân trở về Tây phương kiến Phật. Hòa thượng đã viên thành đại nguyện, Giác linh Hòa thượng đã trở về thế giới Niết bàn vô dư bất diệt, nhưng công đức và đạo hạnh của Ngài mãi mãi lưu lại trong tâm tư, trong ký ức của hàng Tăng, Ni, Phật tử và những người yêu mến đạo Phật hiện tại và mai sau.
Hòa thượng Chủ tịch HĐTS đọc điếu văn tưởng niệm của TƯ GHPGVN
Thay mặt môn đồ hiếu quyến và môn đồ pháp quyến, Đại đức Thích Thanh Giang dâng lời cảm niệm ân sư
Lời tưởng tạ tri ân sâu sắc đến Chư Tôn đức, Phật tử khắp nơi đã đến chia buồn, hộ niệm và hỗ trợ trong suốt thời gian diễn ra lễ tang. Hòa Thượng cả đời tận tụy vì Phật Pháp, luôn lấy việc học kinh, tụng kinh, niệm Phật, giảng dạy làm chánh hạnh của đời mình. Vậy mà trong thế giới Niết bàn vô tung bất diệt, Pháp thân hiện hữu khắp mười phương, nơi bảo tháp Thánh Ân trang nghiêm, thân tứ đại Hòa thượng hãy an nghỉ cho nghìn thu vang bóng, mãnh hình hài lồng lộng tợ hư không, sẽ sống mãi trong lòng Pháp lữ, trong tư duy cùng Pháp giới vô biên. Thế mới biết, “ Trăm năm trước thì ta chưa có, trăm năm sau có cũng rồi không. Cuộc đời sắc săc không không, chỉ còn lưu lại tấm lòng từ bi”. Chính tấm lòng từ bi ấy mà dẫu cho thời gian có trôi qua, không gian có biến dịch, song công đức và Đạo nghiệp của Hòa thượng đối với Đạo pháp và chúng sinh vẫn luôn còn mãi:
Một khi ngộ lý Chân thường
Pháp thân hiển hiện mười phương chan hòa
Tùy duyên hóa độ hằng sa
Vườn hoa Chùa Cả nở hoa bốn mùa.
Trước Giác linh đài cố Hòa Thượng Thích Hạnh Nghiêm, Đại đức Thích Thanh Giang( chùa Cả) đại diện môn đồ đệ tử dâng lời cảm niệm ân sư. Nỗi đau này là quá lớn đối với môn đồ đệ tử, tất thảy mọi người vẫn bàng hoàng thảng thốt mong rằng đây không phải là sự thật. Sự ra đi của Người là mất mát to lớn không chỉ với riêng một ai, mà còn đối với tất cả những ai khát vọng đi tìm sự bình an của tâm hồn. Có thể nói, Hòa thượng là hiện thân của giải thoát, là hình ảnh của Đức Từ phụ trên non Linh thứ hai ngàn năm về trước, là viên minh châu gạn đục khơi trong mọi tâm tư trần cấu. Làm sao ngăn nổi những giọt nước mắt mặn chát ấy, làm sao giấu nổi sự đớn đau trên từng gương mặt, biết bao giờ thương đau này mới nguôi ngoai, biết khi nào xót xa chia cắt này mới dịu lại… Than ôi!
Những giọt nước mắt tuôn rơi tiếc thương cho Giác linh Hòa thượng, Người là vị cao Tăng cống hiến trọn đời cho sự nghiệp hoằng pháp lợi sinh. Từng thế hệ Tăng Ni sinh các khóa tu học cũng như các Chư tôn Đức Tăng ni cùng hàng trăm nghìn Phật tử đều không thể kìm lòng trước sự ra đi của Người.
Tăng Ni mãi nhớ ơn Người
Nam Định đất Phật một thời trang nghiêm
Dấu xưa còn đọng bên thềm
Người nay kính vọng tỏ niềm tri ân.
Trong tiếng niệm Phật ngân vang của hàng trăm Tăng Ni và Phật tử hòa cùng từng hồi chuông đổ trầm hùng, kim quan Cố Hòa thượng Thích Hạnh Nghiêm được cung thỉnh ra khỏi đại điện Trúc Lâm Thiên Trường để an trí lên xe hoa và trở về nhập Bảo tháp tại khuôn viên Tổ đình Thánh Ân( tức chùa Cả). Từng cánh hoa rơi phủ đầy trên áo kim quan như thay lời giã biệt một đời người mấy mươi năm chìm nổi, để rồi lại một lần nữa tiếp tục cuộc hành trình sang trang sử mới.
TT Thích Tâm Vượng đọc lời cảm tạ của Ban tổ chức lễ tang
