Qua xác minh, tìm hiểu được biết khu đất An Dưỡng Địa đã được cố Hòa thượng Thích Thiện Hòa mua từ năm 1959 có bằng khoán đất, được xây dựng thành khu nghĩa trang An Dưỡng Địa và chùa Huệ Nghiêm, sau này trở thành Viện Cao đẳng Phật học Huệ Nghiêm.
Theo Hòa thượng Thích Minh Thông cho biết: Từ năm 1968, ông Bùi Hữu Nghĩa trốn lính quân dịch được chùa Huệ Nghiêm cưu mang cho làm việc ở lò thiêu, được chùa trả lương và cho gia đình ông Nghĩa ở nhờ trên một nền đất 48m2 của chùa cách Văn phòng An Dưỡng Địa 20m, đến năm 1978 ông Nghĩa có xây dựng thêm một chuồng heo và vựa củi nhỏ bằng vật liệu nhẹ diện tích khoảng 80m2.
Do đất còn trống nên Hòa thượng Thích Minh Thông và chư tăng của chùa Huệ Nghiêm không yêu cầu ông Nghĩa phải tháo dỡ, nhưng cũng không đồng ý cho ông Nghĩa xây dựng thêm.
Năm 1992, UBND huyện Bình Chánh trả lại một phần khu văn phòng và nghĩa địa cho chùa, trong đó có cả phần đất gia đình ông Nghĩa và một số hộ dân khác đang ở. Các hộ khác đều tự nguyện di dời trả lại đất cho chùa, riêng hộ ông Nghĩa không trả.
Vào ngày 22/1/1995, gia đình ông Nghĩa dở bỏ chuồng heo và vựa củi để lợp mái tôn mở rộng diện tích lấn chiếm, chùa Huệ Nghiêm không đồng ý, khiếu nại đến UBND thị trấn An Lạc và UBND huyện Bình Chánh (nay là phường An Lạc A, quận Bình Tân) về việc ông Nghĩa không trả đất cho chùa… Ông Nghĩa có cam kết với chính quyền địa phương là chỉ chống dột, khi trả đất cho chùa tự tháo dỡ không có yêu cầu bồi hoàn.
Một năm sau, ngày 22/1/1996, gia đình ông Nghĩa xây sửa nhà chứa củi lại thành nhà bán kiên cố. Từ năm 1996, chùa Huệ Nghiêm liên tục khiếu nại đến UBND thị trấn An Lạc, UBND huyện Bình Chánh lúc bấy giờ. Đến năm 1998 đã có 12 hộ lấn đất của chùa.
Riêng hộ ông Nghĩa “tranh thủ” phá bỏ chuồng heo, nhà chứa củi để ngăn vách xây dựng thành 6 căn nhà trọ cho thuê. Báo cáo về việc tiếp nhận đơn xin can thiệp của ông Nguyễn Văn Thái, đại diện chùa Huệ Nghiêm, số 03/BC-UB ngày 4/1/2001 do Chủ tịch UBND thị trấn An Lạc Nguyễn Văn Hạnh gửi UBND huyện Bình Chánh và Phòng Thanh tra huyện Bình Chánh về diễn biến quá trình sử dụng đất của ông Bùi Hữu Nghĩa… có đoạn: “Hiện trạng đất ông Nghĩa sử dụng: Nhà ở 133,23m2, nhà phụ cho thuê 254,87m2 và phần sân tổng diện tích 535m2.
Theo yêu cầu của ông Bùi Hữu Nghĩa thì chùa Huệ Nghiêm phải cấp cho ông diện tích đất xây dựng là 400m2 và 200 triệu đồng thì ông tự di dời trả lại đất cho chùa. Về phía chùa Huệ Nghiêm thì ông Nguyễn Văn Thái không đồng ý, chùa chỉ cấp cho ông Nghĩa 3 nền 16m x 4m = 192m2.
Qua ý kiến 2 bên trái ngược nhau nên UBND thị trấn An Lạc hòa giải không thành xin chuyển về UBND tiếp tục xem xét giải quyết”. Tiếp đó, trong lần hòa giải thứ 2, chùa Huệ Nghiêm đã nâng mức giải quyết đền bù là 4 nền nhà và 100 triệu đồng nhưng ông Nghĩa vẫn không đồng ý.
Sau nhiều năm giải quyết tranh chấp, ngày 25/10/2002 Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh Mai Quốc Bình đã ký Quyết định số 4384/QĐ-UB về việc giải quyết tranh chấp đất giữa chùa Huệ Nghiêm với ông Nghĩa tại huyện Bình Chánh: “… Quyết định buộc ông Bùi Hữu Nghĩa có trách nhiệm giao lại cho chùa Huệ Nghiêm toàn bộ phần đất đang sử dụng…; ghi nhận sự tự thuận của chùa Huệ Nghiêm đối với việc đền bù, hỗ trợ thiệt hại về nhà, đất cho gia đình ông Bùi Hữu Nghĩa là 4 nền nhà với tổng diện tích khoảng 256m2 và số tiền 100 triệu đồng…”.
Tại Bản án sơ thẩm số 60/DSST ngày 14/1/2005, TAND TP Hồ Chí Minh đã quyết định “ông Bùi Hữu Nghĩa và gia đình… phải di dời, giao lại toàn bộ đất cho chùa Huệ Nghiêm sử dụng theo Quyết định số 4348/QĐ-UB của UBND TP Hồ Chí Minh. Chùa Huệ Nghiêm phải đền bù, hỗ trợ cho gia đình ông Nghĩa di dời trả lại đất cho chùa tổng cộng là 723 triệu đồng, gồm 175 triệu giá trị tài sản, nhà và kiến trúc; 448 triệu trị giá quyền sử dụng đất tính thành tiền và 100 triệu hỗ trợ cho việc di dời. Trả ngay một lần, khi ông Nghĩa di dời trả lại toàn bộ đất cho chùa Huệ Nghiêm sử dụng”.
Tại phiên tòa phúc thẩm, Tòa án phúc thẩm TAND Tối cao tại TP Hồ Chí Minh mở ngày 29/4/2005 đã quyết định: Không chấp nhận đơn kháng cáo của ông Nghĩa và y án sơ thẩm.
Khi thực hiện quyết định thi hành án của TP Hồ Chí Minh đối với ông Nghĩa, chùa Huệ Nghiêm đã hỗ trợ thêm cho gia đình ông Nghĩa 100 triệu đồng để di dời trước thời gian quy định và gia đình ông Nghĩa đã chấp thuận việc di dời sớm.
Vậy nhưng, khi đã nhận tổng số 823 triệu rồi, một thời gian sau, ông Nghĩa lại tiếp tục yêu sách đòi chùa Huệ Nghiêm bồi hoàn 384m2 đất nền nhà và 200 triệu đồng…
Hiện phần đất thu hồi từ gia đình ông Nghĩa đã được chùa Huệ Nghiêm đang tiến hành xây dựng Giới Đài Phật giáo và Niệm Phật đường theo giấy phép xây dựng được Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh cấp. Đề nghị các cơ quan chức năng cần sớm giải quyết dứt điểm vụ việc.
