Chùa Thanh Hải, tọa lạc tại thôn Hiệp Thanh, xã Cam Thịnh Đông, thành phố Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa.
” Thanh phong đãng đãng, tán mê vân, tư đạo mạch, phổ hiện thiên tường
Hải thủy uyên uyên, tàng bảo ngọc, sái não phiền, hàm dung nhứt vị “
Tạm dịch
Gió lành man mát, tan mây mê, rõ nguồn đạo, hiện rõ trời lành,
Nước biển mênh mông, chứa ngọc quý, dứt buồn phiền, đệ nhất hàm dung”
Theo Quốc lộ I hướng Bắc Nam, từ Nha Trang đi Cam Ranh khoảng hơn 50 km, đến Cam Thịnh nhìn về phía Đông sẽ thấy cổng chùa với con đường vô chùa Thanh Hải.
Chùa Thanh Hải, tọa lạc tại thôn Hiệp Thanh, xã Cam Thịnh Đông, thành phố Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa.
Thanh Hải tự do Hòa thượng Thích Nhơn Hưng, húy thượng Tâm hạ Đạo, tự Từ Lễ, dòng Thiền Lâm Tế Liễu Quán, đời thứ 43. Khai sơn năm Bính Ngọ (1966).
Giới thiệu về các đệ tử trưởng thành của Tổ Phước Tường (Tổ đình Thiên Bửu-Ninh Hòa), Phật giáo Khánh Hòa có bài ca dao “Me – Thiên Bảo,. Gạo – Khánh Long,. Thông – Nhơn Thứ, Sứ –Nhơn Hưng,. Vừng – Nhơn Nguyện,. Kiến – Nhơn Hoằng…” Sứ Nhơn Hưng chính là giới thiệu về quang cảnh thiên nhiên, những cây sứ cổ thụ nhiều năm mà Tổ Nhơn Hưng đã trồng gắn liền với ngôi chùa và cuộc đời hành đạo của Ngài.
Sau khi khai sơn kiến lập chùa Thanh Hải, Ngài trụ trì và hành đạo tại Cam Ranh hơn 60 năm. Hòa thượng đã chứng minh khai sơn, trụ trì và trùng tu nhiều ngôi chùa. Ngài đích thân khai sáng 5 ngôi chùa: Chùa Thanh Sơn tại thôn Mỹ Thanh, cách khoảng 5 cây số và xa hơn là Chùa Long Cát, (Du Long) khoảng 10 cây số; chùa Hòa Vân, Trại Cá, thôn Hòa Diêm, khoảng 4 cây số, Chùa Khánh Phước, cây số 9 Hòa Do, Chùa Hòa Thành, cây số 19 …. và tiện nhất cho Tăng Ni Phật tử tín đồ tại Ba Ngòi, nơi mà thầy trò hành đạo lâu nhất là Chùa Khánh Long. Ngôi chùa cuối cùng ngài khai sơn, sáng lập và an trú nơi ấy là chùa Thanh Hải tại xóm Mới, Cam Thịnh Đông.
Đến chùa Thanh Hải vào cổng Tam quan hiện ra trước mắt chúng ta câu đối:
Quảng khai phương tiện môn, cận giả duyệt, viễn giả lai, hành hành tự tha, giai thắng lợi
Tâm hiện chân thật tướng, thượng nhi hoằn,g hạ nhi hóa, tâm tâm bỉ thử, tắc viên dung.
Tạm dịch:
Mở rộng cửa phương tiện, gần là duyệt xa là đến, hành hành tự tha đều thắng lợi.
Tâm rõ chân thật tướng, trên là hoằng dưới là hóa, lòng chẳng kia đây ắc tròn đầy.
Nhìn từ tam quan hướng về chánh điện tôn tượng đức Phật Di Lặc ngồi trên tòa sen với dáng hoan hỷ, gợi nhớ trong lòng đức tính từ bi bao dung lời tán thán ” Từ nhan vi tiếu, tiếu thiên hạ khả tiếu chi nhơn. Đại đỗ năng dung, dung thế gian nan dung chi sự ” Đúng là: Bụng to hơn các bụng to chứa cho hết chuyện nhỏ to cuộc đời, … Dung nhan hay cười, cười những việc thiên hạ thật đáng cười … “
Ngôi chánh điện hiện nay do Thượng tọa Thích Quảng Tâm, trụ trì đời thứ ba, trùng hưng tái tạo theo hướng đông nam, ở gần là Núi Quy nhỏ, xa xa hơn là rặng Trường Sơn chạy xuống biển với cảnh suối Tiên, Hòn Bà … làm tiền án, sơn thủy hữu tình, thiền môn thanh tịnh…
Khi đại trùng tu ngôi chánh điện đã dựa theo tên làng Hiệp Thanh và chùa Thanh Hải nên làm đôi câu đối:
Hiệp Thanh:
” Hiệp trần bội giác, chơn như hiện khởi, tức Phật tức tâm,
Thanh trược đoạn mê, thể tánh tịch nhiên, phi sắc phi không “
Tạm dịch:
Hiệp trần tỉnh giác, chơn như mà khởi, rõ Phật rõ Tâm
Thanh trược dứt mê, bổn tánh vốn không, chẳng không, chẳng sắc.
Thanh Hải:
” Thanh phong đãng đãng, tán mê vân, tư đạo mạch, phổ hiện thiên tường
Hải thủy uyên uyên, tàng bảo ngọc, sái não phiền, hàm dung nhứt vị “
Tạm dịch:
Gió lành man mác, tan mây mê, rõ nguồn đạo, bày tỏ trời lành,
Nước biển mênh mông, chứa ngọc quý, dứt buồn phiền, đệ nhất hàm dung”
Ngày 20 tháng 8 năm Đinh Hơi 2007, Thượng tọa trụ trì xây dựng thêm Trai đường gần kề với Nhà Đông, Giảng đường, sau khi hoàn thiện đã tôn trí đức Giám Trai sứ giã và câu đối nói về công ơn đàn na tín thí:
” Thần công phả trắc, phàm trù hóa tác thiên trù
Phật lực vô biên, tố thực biến thành pháp thực “
Để giữ lòng lúc thọ trai vâng theo lời dạy của thầy Tổ:
” Tam tâm vị liễu thủy nan tiêu “
Ngũ quán nhược minh kim dị hóa “
Va thể hiện tấm lòng của người trai soạn trong các thời Quá đường của đại chúng nơi đây
” Thanh trai, thanh khiết vị
Hải chúng, hải hội hương “
Ngày mùng 2 tháng 8 năm Canh Dần – 2010 – nhân Kỷ niệm 40 năm ngày khánh thành (2/8/ Canh Tuất,1970. – 2/8/ Canh Dần, 2010). Thượng tọa trụ trì khai móng xây dựng nhà Tây và Tăng phòng đễ chư tăng sinh hoạt
Trãi qua hơn 40 năm từ Thầy Tổ xây dựng và tiếp tăng độ chúng, ngôi chùa Thanh Hải đến nay môn đồ xem như là nơi Tổ đình. Vì chốn này đã có ngôi bảo tháp của Tổ Khai sơn Hòa thượng Thích Nhơn Hưng. Ngài là người con của quê hương Khánh Hòa, là người được hàng môn phái trạch cử là phó chủ tang trong lễ tang của Tổ Phước Tường, là bổn sư, quy y, thế độ, cầu pháp cho hàng đệ tử xuất gia và tại gia của nhiều thế hệ, nay đã hành đạo, tu học khắp các nơi …
Lúc đầu môn đồ và Giáo hội Phật giáo Việt Nam thị xã Cam Ranh xây dựng bảo tháp bảy tầng, đến lúc chiến tranh vì ảnh hưởng bom đạn nên hằng năm đệ tử phải tu bổ lại. Sau khi trùng tu ngôi chánh điện xong, được sự chứng minh của Hòa thượng Thích Tịnh Nghiêm, Trưởng Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam thị xã Cam Ranh cùng chư Tăng và môn đồ quyết định trùng tu ngôi bảo tháp cho xứng tầm với ngôi chùa và cũng tỏ lòng cung kính bậc cao tăng, uy đức, trong suốt cuộc đời tịnh tu có nhiều công lao cống hiến cho đạo pháp và quê hương.
Đó cũng là:
“Ơn giáo dưỡng một đời nên huệ mạng
Nghĩa ân sư muôn kiếp khó đáp đền”
Sau gẩn nữa thế kỷ khai sơn kiên lập truyền thừa và phát triển, chùa Thành Hải đã ghi dấu chư vị Tổ sư tiền bối:
1. Tổ Nhơn Hưng : Tổ Khai sơn
2. Tổ Pháp Viện: Đệ nhị trụ trì
3. Thượng tọa Thích Quảng Tâm: Đệ tam trụ trì.
Thanh Hải, ngôi chùa ở vùng quê yên bình Cam Thịnh (Cam Ranh) ngày nay không chỉ là nơi Phật tử sớm tối đi về tụng kinh, niệm Phật, tu nhân, hướng thiện, mà còn là trung tâm du lịch văn hóa tâm linh của người dân Khánh Hòa và du khách gần xa.
NNC Trí Bửu- Tháng 5/2014
