Đến chứng minh và tham dự chương trình có sự hiện diện của vị chủ tọa Hội nghị là HT.TS.Thích Trí Quảng – Phó Chủ tịch HĐTS, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phật học VN Học viện Phật giáo VN tại TP.HCM; PGS.TS Võ Văn Sen, Hiệu trưởng Trường ĐH KHXH&NV TP.HCM; GS.TS.Ngô Văn Lệ, Chủ tịch Hội đồng Khoa học Trường ĐH KHXH&NV TP.HCM. Hội thảo còn đón nhận sự quang lâm chứng minh của Đức Phó Pháp chủ HĐCM GHPGVN – Trưởng lão HT.Thích Đức Nghiệp.
Sau nghi thức niệm Phật cầu gia bị và dành phút mặc niệm tưởng nhớ đến vị pháp thiêu thân Bồ tát thích Quảng Đức, và những anh hùng đã ngã xuống, hy sinh cho sự trường tồn của đạo pháp và dân tộc, GS. TS Nguyễn Công Lý tiếp tục điều phối chương trình.
Trong lời diễn văn chào mừng Hội thảo, HT. Thích Trí Quảng đã nhấn mạnh: “Phong trào Phật giáo 1963 mà đỉnh cao là ngọn lửa thiêng của Bồ-tát Thích Quảng Đức vị pháp thiêu thân, đấu tranh đòi hòa bình, công bằng xã hội và bình đẳng tôn giáo, phản đối chế độ độc tài Ngô Đình Diệm dùng vũ lực đàn áp, khủng bố Phật giáo đồ, đã làm nên một mốc son chói lọi trong lịch sử Việt Nam cận đại, cảnh tỉnh và soi sáng thế gian lầm lạc, đồng thời khẳng định vị trí không thể thay thế của Phật giáo trong lòng đất nước và dân tộc Việt Nam”
Tiếp đến, GS.TS Võ Văn Sen tuyên đọc Diễn văn khai mạc Hội thảo: ông khẳng định sự ra đi vĩ đại của Bồ tát Thích Quảng Đức, của chư anh linh thánh tử đạo chính là sự kiện gây xúc động cho hàng triệu trái tim trên thế giới. Trở thành một sự kiện trọng đại, lan rộng khắp năm châu trong phong trào đấu tranh chống chế độ độc tài, kỳ thị và đàn áp Phật giáo của Ngô Đình Diệm.
Tiếp tục chương trình khai mạc, TT.Thích Nhật Từ báo cáo đề dẫn, báo cáo nêu rõ: “Hội thảo khoa học lần này có mục đích không chỉ tiếp tục tìm kiếm, làm sáng tỏ hơn cội nguồn, bối cảnh lịch sử, nhân vật, sự kiện, ý nghĩa, vai trò và bài học lịch sử… mà còn là cuộc hành hương tinh thần đặc biệt để trở về, để lắng nghe và cảm nhận bằng trái tim những âm thanh vang vọng, ngọn lửa hào khí sôi sục, bừng sáng từ phong trào vì quyền sống tự do, bình đẳng của Phật giáo và của dân tộc Việt Nam.”
Hội thảo cung thỉnh Đức Phó Pháp chủ – Trưởng lão HT.Thích Đức Nghiệp trình bày tham luận đầu tiên với đề tài “Phật giáo VN: Từ phong trào chấn hưng đầu thế kỷ đến phong trào đấu tranh năm 1963 và thời đại hôm nay“. Tham luận này trình bày về ba vấn đề: nguyên nhân ảnh hưởng đến phong trào chấn hưng Phật giáo Việt Nam vào thế kỷ 20, lý do và ý nghĩa về phong trào đấu tranh của Phật giáo miền Nam năm 1963 và tiến trình thống nhất và phát triển toàn quốc của Giáo hội Phật giáo Việt Nam trong hiện tại.
HT. Thích Trí Quảng đã thay mặt chư tôn đức giáo phẩm trao bằng tuyên dương công đức tới ba vị Tiến sĩ là GS.TS.Võ Văn Sen, PGS.TS Trương Văn Chung và TS.Nguyễn Công Lý.
Chương trình được tiếp tục với phần trình bày tham luận của PGS.TS.Lê Cung, với chủ đề: “Năm mươi năm nhìn lại phong trào Phật giáo miền Nam“.
Chương trình khai mạc Hội thảo được tạm thời khép lại. Được biết, chương trình Hội thảo khoa học “50 năm phong trào Phật giáo ở miền Nam (1963-2013)” với gần 50 tham luận của các nhà nghiên cứu thuộc 4 chủ đề: Từ phong trào chấn hưng Phật giáo đầu thế kỷ XX đến phong trào đấu tranh của Phật giáo năm 1963; Bối cảnh lịch sử, nhân vật, sự kiện, văn học… trong phong trào đấu tranh của Phật giáo ở miền Nam VN; Ý nghĩa, vai trò và bài học lịch sử từ phong trào đấu tranh chống chế độ Sài Gòn của Phật giáo miền Nam; Định hướng: Đồng hành cùng dân tộc, đạo pháp và chủ nghĩa xã hội của Phật giáo trong sự nghiệp đổi mới ở VN hiện nay. Hội thảo lần này sẽ dẫn dắt người nghe trở về phong trào chấn hưng Phật giáo những năm 30 của thế kỷ trước, đến sự kiện đàn áp Phật giáo ở Huế của chế độ độc tài Ngô Đình Diệm và hệ quả tất yếu của sự bùng nổ phong trào đấu tranh Phật giáo toàn miền Nam, mà đỉnh điểm là ngọn lửa từ bi, vô úy, rực sáng của Bồ-tát Thích Quảng Đức.
Hội thảo khoa học về phong trào đấu tranh Phật giáo 1963 diễn ra trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự hội nhập quốc tế của Việt Nam – một quá trình đầy thời cơ và thách thức mà mặt trái của chúng ẩn chứa những thế lực mang sức mạnh phi nhân, có thể làm đảo lộn và làm thay đổi tất cả từ truyền thống đến hệ giá trị, bản sắc văn hóa. Với ý nghĩa đó, bài học rút ra từ hội thảo khoa học này là để vì ngày hôm nay và tương lai, vì những mệnh lệnh của cuộc sống hiện tại đang đặt ra cho Phật giáo và dân tộc Việt Nam trên con đường vì tự do, độc lập, dân tộc và chủ nghĩa xã hội.
Xin giới thiệu một số hình ảnh từ buổi lễ khai mạc hội thảo:
