Nhất là một người nổi tiếng như Cô, đã sớm hòa nhập vào trang sử văn hóa nghệ thuật Phật giáo trong những tháng ngày còn khó khăn, thì đó là cả một công trình rất to lớn và mang nhiều ý nghĩa, vì nó được khởi phát từ tâm.
Ngày ấy, quan hệ của tôi chỉ gói gọn gồm cố NSND Út Trà Ôn, nghệ sĩ Út Bạch Lan, nghệ sĩ Kim Ngọc, Cô Sáu Châu, Cô Ba (Chị Chồng của Cô Kim Ngọc)…
Đây chính là những nghệ sĩ đã sớm tham gia, khơi dậy nền nghệ thuật sân khấu Phật giáo và góp phần thúc đẩy các phong trào văn nghệ Phật giáo khắp nơi nở rộ.
Đỉnh điểm đáng nhớ nhất là năm 1991.
Đây là thời gian các hoạt đông văn hóa Nghệ thuật Phật giáo được nở rộ nhiều mặt. Nhất là hai mảng Cổ Nhạc – Cải lương và Tân Nhạc.
Tôi được Thượng Tọa Thích Đồng Bổn giao nhiệm vụ phát triển và xây dựng cổ nhạc – cải lương Phật giáo. Tất cả đếu mang tính chất tiên phong nên có vấp phải rất nhiều cản ngại.
Nhưng với tâm nguyện của Thấy Đồng Bổn và sự trợ lực quý báu ban đầu của Bác Mười, Cô Út, Cô Ba, Cô Kim Ngọc, Thầy khuyên tôi cố gắng hoàn thành một vở cải lương, vì một vở cải lương sẽ quy tụ được nhiều nhân tố đóng góp hơn.
Vở cải lương Phật giáo đầu tiên được ra đời từ những tâm nguyện ấy, đó là vở “THÁI TỬ A – XÀ – THẾ”.
Vì là một công trình mang danh Phật giáo nên ai cũng đều thận trọng trong chuyên môn của mình. Do đó phần phục trang tôi phải tự vẽ luôn và giao cho vị có trách nhiệm thực hiện. Khi vẽ phục trang, ngoài ý nghĩa Phật giáo ra phần còn lại chính cô Kim Ngọc đã giúp tôi rất nhiều trong việc đánh giá tính cách nhân vật, để từ đó có ý tưởng phác họa trang phục.
Trong thời gian viết vở, Cô Kim Ngọc thường hay hỏi thăm tôi và nói cứ phân cho Cô vai nào cũng được, đừng có ngại, bởi theo cô “Đây là việc cúng dường Tam Bảo, vai nhỏ lớn gì cũng là cái tâm của mình cả”.
Dù vậy, tôi cũng cố gắng hư cấu ra hai nhân vật phù hợp với khả năng và tài nghệ của cô để cô có dịp dốc hết tài năng của mình cho vở diễn.
Lúc này Nghệ sĩ Quốc Hòa đã là bạn diễn thường xuyên của cô rồi. Tôi tìm đến nhà cô (lúc đó còn ở đường Trần Hưng Đạo) hỏi dò xem cô có thể mời nghệ sĩ Quốc Hòa cùng tham gia không.
Cô cười ha hả, vỗ vai tôi rất mạnh nhưng lại nói “Được hôn cưng?”.
Có nghĩa là Cô lo ngại có diễn chút hài vui vui trong một vở Phật giáo được không.
Tôi nói hoàn toàn không có gì cả và chính Bác Mười Út Trà Ôn nói thêm vô Cô mới an lòng chấp nhận.
Và thế là tôi viết cho nghệ sĩ Quốc Hòa vai Quan Cận Thần và Cô là Vợ Quan Cận Thần.
Hai nhân vật này chuyên chở tính đạo lý rất lớn, giúp hỗ trợ ý nghĩa đường dây câu chuyện thêm sinh động, và nhất là giúp giảm bớt tính căng thẳng vốn xuyên suốt cả vở diễn.
Dù vở diễn chỉ dừng lại ở mức thể nghiệm nhưng các nhân tố tích cực đóng góp đã cố gắng và hy sinh rất nhiều. Vì là vở ban đầu, còn nhiều khiếm khuyết nhưng có thể nói cũng từ đó mà các vở sau phát triển hoàn thiện hơn.
Bên cạnh những vở Cải Lượng như vậy, còn có cả buổi biểu diễn phục vụ, dù ở đâu, xa xôi hay gần và có ảnh hưởng đôi chút giờ giấc chạy sô, Cô Kim Ngọc luôn hoan hỷ vui vẻ, chưa bao giờ nghe hoặc thấy Cô lộ một cử chỉ khó chịu nào.
Trong suốt quãng thời gian đó, tôi đã vâng lời Thầy Đồng Bổn biên tập và thực hiện 6 album Ca Cổ Phật Giáo, chương trình nào Cô cũng đều tham gia đóng góp.
Cô ca vọng cổ rất ngọt, đến nỗi khi vừa mới nghe qua băng mộc, Thầy Đồng Bổn phải gọi điện cho Cô và khen lấy khen để.
Những tháng ngày đáng nhớ ấy qua rồi. Cũng khá lâu lắm rồi. Đó cũng là thời gian tôi chưa lần gặp lại Cô, dù vẫn nghe thấy Cô trên các phương tiện truyền thông hàng ngày.
Vậy mà hôm nay Cô lại ra đi, bỏ lại sau lưng nhiều công đức còn ngập tràn trong tâm khảm của riêng tôi.
Tôi chợt nghĩ, những công đức đó chính là nhiên liệu nội tại, giúp đưa Cô đi về nơi thanh thản nhất của nẻo đạo.
Cách bày trí Linh cữu của Cô cũng nói lên được chất nhà Phật, Tiền Phật Hậu Linh, rất đúng, rất đẹp lẽ đạo.
Cô Kim Ngọc! Một người Nghệ sĩ Phật tử rất đẹp trong tâm trí tôi và cả mọi người đang hướng đến một chân trời hạnh phúc vĩnh hằng, không còn khổ đau, chẵng có oán hờn.
Như lời Cô nói vui với tôi trong một lần đi diễn “Cô ráng làm nhiều, để mai sau nếu có mất (Cô nói từ “NGỦM”) thì còn có chút đỉnh vốn liếng mà xài”.
Đúng vậy! Ngày hôm nay mọi người khóc thương tiếc Cô mà Cô thì ung dung tự tại ra đi, chẳng chút vướng bận gì cõi trấn thế. Đó há chẵng là vốn lẫn lãi – lãi quá nhiều đấy ư?
Sáng mai này tôi không có dịp được trực tiếp đưa tiễn Cô về nơi an nghĩ cuối cùng, do vậy, tôi viết đôi dòng này, xin làm nén nhang thắp lên ven đường đễ vĩnh biệt.
Mong Cô chứng tri cho lòng tôi, một người em thưở còn sum họp bên Thầy Đồng Bổn ngày nào.
